Soenens: "Er zal oorlog gevoerd worden over Trumps defensieplannen"

In afwachting van Trumps toespraak voor het Congres later vandaag kondigde een functionaris van het Witte Huis gisteren al aan dat de regering-Trump de begroting voor defensie met 54 miljard dollar wil optrekken.

"Dat zou een zeer grote stijging zijn van het defensiebudget in vergelijking met zijn voorganger", analyseert Amerika-correspondent Björn Soenens in "De ochtend" op Radio 1. Wetende dat het Amerikaanse defensiebudget nu al 600 miljard dollar bedraagt, "meer dan de 10 volgende landen samen".

De laatste jaren is er fors bespaard op defensie in de VS, door een bijzondere wet kon er alsmaar minder worden uitgegeven. Maar Trump wil een sterk leger en dus meer geld en middelen voor dat leger.

De budgetverhoging is niet echt een verrassing, stelt Soenens: "Als je Amerika groot wil maken en het prestige wil versterken in de wereld, dan moet je je borst nat maken en nog meer geld uitgeven aan defensie."

Voor sommigen is die 54 miljard echter nog niet genoeg, weet Soenens. "John McCain bijvoorbeeld (de Republikeinse senator die op zijn zachtst gezegd het niet altijd eens is met Trump, red.) zegt dat er nog 40 miljard extra uitgegeven zou moeten worden."

De grote vraag is: wie gaat die budgetverhoging betalen? Trumps partijgenoten lonken volgens Soenens naar de sociale zekerheid en gezondheidszorg. "Ze willen knippen in Medicare en Medicaid, maar Trump wil niet raken aan de sociale zekerheid, want hij heeft zijn kiezers beloofd dat hij dat niet zou doen." De uitgaven voor onder meer Medicare gaan vooral naar oudere bevolkingsgroepen, vult professor Amerikaanse politiek Bart Kerremans (KU Leuven) aan. "En dat is een trouw verkiezingspubliek van Trump."

Waar Trump het geld dan wel zal halen? Hij zal knippen in buitenlandse hulp, aan landen zoals Pakistan en Afghanistan, voorspelt Soenens, geld dat anders naar terroristische activiteiten dreigt te gaan. "Er zal ook minder geld gaan naar ontwikkelingshulp, er zal geknipt worden in programma's voor kunst, cultuur, onderwijs en armoedebestrijding in eigen land."

Volgens Kerremans zal het pijnlijk worden voor een aantal ministeries en agentschappen. "De besparingen zullen sterk moeten worden gespreid over verschillende ministeries en agentschappen. En dan moet je weten dat de meeste ministeries een lager budget hebben dan die 54 miljard dollar die Trump meer aan defensie wil spenderen." Het ministerie van Binnenlandse Zaken hoeft dan weer geen grote besparing te vrezen, weet Kerremans, integendeel, ook daar zou een budgetverhoging in de steigers staan.

Ook Soenens is formeel: "Ze gaan het enorm voelen." En hij voorspelt: "Dit wordt een begroting waar oorlog over wordt gevoerd, de twee partijen (binnen de Republikeinse partij, red.) gaan het nooit eens worden. Ik zie het niet meteen goed komen." Binnen de Republikeinse partij klinkt de roep namelijk luid om ook in de uitkeringen te snijden, wat Trump dus niet wil (zie boven).

"Het wordt interessant om te zien hoe die discussie zich zal afspelen", zegt Kerremans. "We staan pas aan het begin van een lang proces", besluit hij. "Dit zijn voorlopige plannen van een president en moeten nog in een begrotingsvoorstel gegoten worden. En dan moet dat nog naar het Congres, we zullen nog moeten zien wat er mee gaat gebeuren."

Waar de 54 miljard euro precies naartoe zou gaan, heeft Donald Trump nog niet uit de doeken gegaan. Maar tijdens zijn verkiezingscampagne heeft hij al wel gehint dat hij een ander en moderner leger wil. De Volkskrant lijst Trumps wensenlijstje eens op.

Zo beloofde de Amerikaanse president in september - in de volle verkiezingsstrijd - dat de marine moest groeien van 271 naar 350 oorlogsbodems. 79 oorlogsschepen erbij, waaronder twee nieuwe vliegdekschepen, die elk een kostenplaatje van 12 miljard met zich meedragen. Als Trump die beslissing doordrukt, telt de Amerikaanse marine maar liefst 13 zulke schepen. Rusland en China hebben ter vergelijking elk 1 vliegdekschip.

De invloed van de conservatieve denktank Heritage Foundation op Trumps defensieplannen is immens. Zo komt ook het voorstel om de landmacht uit te bereiden van 490.000 naar 540.000 soldaten vanuit hun richting. De Foundation gaf overigens ook een rapport uit waarin een somber beeld geschetst wordt van het Amerikaanse leger. Onder meer verouderd materiaal zou aan de basis van het probleem liggen.

Mogelijk komen we vanavond meer te weten over Trumps plannen, want dan houdt de nieuwe Amerikaanse president een toespraak voor het verzamelde Congres. Die vindt om 9 uur vanavond Amerikaanse tijd plaats, bij ons is dat dus woensdagmorgen. 

Maar de Amerikanen zullen zolang niet hoeven te wachten, want Trump zal dinsdagochtend al een interview geven op onder meer FOX. "En daar zal hij wellicht al het een en ander lossen."