"Risico op kernwapenwedloop tussen VS en Rusland is klein"
"Het zou een prachtige droom zijn als geen enkel land kernwapens had", zegt Trump in een interview met persagentschap Reuters. "Maar als landen hun kernarsenaal uitbreiden, zullen wij de koploper zijn." Andermaal een uiting van Trumps credo "America first", maar dan wel een met een nucleaire inslag.
De twee grootste kernmachten ter wereld zijn vandaag nog steeds de Verenigde Staten en Rusland. De uitspraak van Trump is dan ook in de eerste plaats gericht aan Moskou. Rusland bezit momenteel zo'n 7.000 kernwapens, de VS 6.800. Belangrijke nuance: slechts een beperkt deel daarvan is operationeel, dus onmiddellijk inzetbaar. Voor de VS zijn er dat een kleine 1.400, Moskou heeft er daarvan zo'n 1.800.
Puur cijfermatig lijkt het er dus op dat de VS momenteel inderdaad moet onderdoen voor de Russen. "Maar de Amerikaanse kernraketten zijn technisch beter. Hun hele systeem is betrouwbaarder dan dat van de Russen. Amerika ligt dus momenteel zeker niet onder. Bovendien hebben de Amerikanen ook conventioneel een gigantische overmacht", zegt VRT-journalist en defensiespecialist Jan Balliauw. "Beide landen houden elkaar in evenwicht. Ze kunnen elkaar meer dan genoeg vernietigen."
(lees verder onder kaartje)
Grote moderniseringsoperatie
De Verenigde Staten (onder president Barack Obama) en Rusland (onder president Dmitri Medvedev) ondertekenden in 2010 nochtans het New Start-verdrag. Daarin kwamen beide landen overeen dat ze hun nucleaire wapenarsenaal niet mogen uitbreiden. De uitspraak van de Amerikaanse president lijkt tegen de geest van het verdrag in te gaan.
"Trump heeft eerder al laten verstaan dat hij het verdrag niet wil verlengen (het verdrag loopt nog tot 2021, nvdr.). Nochtans is het verdrag zeker niet in het voordeel van Rusland. Maar omdat Obama dat heeft onderhandeld, is Trump automatisch tegen", stelt professor internationale betrekkingen Tom Sauer (Universiteit Antwerpen).
Sauer stelt vast dat beide landen bezig zijn met hun arsenalen te moderniseren. De VS plant bijvoorbeeld een investering van een biljoen dollar de komende 30 jaar. "En ook Rusland investeert vrij veel momenteel in zijn kernmacht", vult Balliauw aan. "De Russen willen het conventionele verschil met de VS goedmaken en ze zijn ook erg angstig voor het Amerikaanse rakettenschild."
(Lees verder onder foto: het type atoombom dat de Amerikanen in 1945 op de Japanse stad Nagasaki gooiden).
"VS en Rusland hebben niet het geld voor nieuwe wedloop"
Een kwalitatieve opwaardering is dus nu al aan de gang. Het risico op een kwantitatieve opwaardering - een nieuwe kernwapenwedloop zeg maar - zit er niet meteen aan te komen. "Rusland heeft geen geld om meer kernwapens aan te maken. En de VS trouwens ook niet", aldus professor Sauer. Balliauw nuanceert verder: "Het blijft allemaal relatief stabiel. De hele trend is nog steeds een van afbouw. Met het huidige cijfer kan je echt niet spreken van een gigantische wapenwedloop zoals in de jaren 60."
Volgens Balliauw moeten we alles dan ook eerder verstaan in het behouden van een machtsbalans tussen Washington en Moskou. "Amerika en Rusland praten op dit niveau omdat ze elkaars gelijke zijn in functie van kernraketten. Kernwapens maken de wereld tegelijk veiliger en onveiliger. Een conventionele oorlog tussen kernmachten is bijna onmogelijk omdat de risico’s te groot zijn. Maar aan de andere kant blijft de gigantische vernietigingskracht bestaan en is de beslissing over al of niet inzetten van kernraketten een kwestie van minuten."
Sowieso is het de bedoeling dat de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Russische collega Vladimir Poetin met elkaar gaan praten over hun beider positie in de wereld. "We moeten de uitspraken van Trump lezen als een onderhandelingstactiek", zegt professor Sauer. "Hij wil de onderhandelingen met Rusland winnen. En dat kan niet als je op voorhand de lat laag legt."