Kerremans: "Als ik een Republikeinse politicus was, zou ik nu draaien op mijn stoel"

"Amerika eerst." Dat is de boodschap die Trump tijdens zijn inauguratiespeech meegegeven heeft. Dat hij hamert op dat protectionisme is volgens professor Amerikaanse politiek Bart Kerremans niet zo'n vreemd uitgangspunt en ligt in de lijn met zijn campagne en de voorbije weken. De grote vraag is, volgens Kerremans, wat het effect van dat protectionisme zal zijn.

"Er heerst nu al een grote discussie onder economen: zal die strategie tot meer jobs in de Verenigde Staten leiden? Of wordt er net meer geautomatiseerd? En daarnaast is het de vraag hoe er internationaal gereageerd zal worden? Het is niet ondenkbaar dat er handelsconfrontaties of zelfs handelsoorlogen zullen uitbreken, wanneer andere landen beslissen om vergelijkbare maatregelen te treffen."

Uit zijn toespraak bleek ook heel duidelijk dat hij wil investeren in Amerikaanse infrastructuur, bruggen, wegen, vliegvelden enzovoort. "Hij wil de bijhorende jobs ook in de Verenigde Staten houden. Dat zullen vooral jobs zijn voor laaggeschoolde, mannelijke kiezers, die ook de kern van zijn kiespubliek vormen."

Het zal volgens Kerremans dan ook niet lang duren voor Trump twee notificaties zal maken. "Zijn team heeft gesuggereerd dat het zelfs vandaag nog kan, hoewel de meeste presidenten pas op hun tweede dag grote beslissingen nemen."

De eerste beslissing zou de terugtrekking van de Verenigde Staten uit het Trans-Pacific Partnership zijn, een vrijhandelsverdrag tussen 12 landen. Dat verdrag is volgens Kerremans dan ook ten dode opgeschreven als de grootste speler beslist om zich terug te trekken. Daarnaast zou Trump ook de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA), het akkoord tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada, willen heronderhandelen.

Kerremans vond het vooral opvallend dat er verschillende zaken uit Trumps speech afweken van het klassieke Republikeinse denken. "Als ik een Republikeinse politicus was, zou ik nu draaien op mijn stoel."

Dat protectionisme waar Trump zo op hamerde, is daar een goed voorbeeld van. "Binnen de Republikeinse partij is er altijd wel een deel geweest dat het protectionisme aanhing, maar de grootste aanhang vinden we toch bij de linkse Democraten. Dat bleek ook duidelijk bij de hoorzitting van de nieuwe minister van Handel. De lastigste vragen kwamen van de Republikeinen." Ook het feit dat infrastructuren (deels) betaald zullen worden met direct federal spendings botst met de Republikeinse opvatting.

"Langs de andere kant heeft hij de afgelopen tijd ook klassieke Republikeinse standpunten als de belastingsverlaging en de begrotingsdiscipline opgeworpen. Ik vond het eerder opvallend dat de belastingsverlaging niet in zijn speech zat."

We zien een president die atypisch is en die moeilijk in te passen is in dat klassieke spel tussen die twee politieke partijen. Die spreidstand weerspiegelt ook de kiescoalitie", benadrukt Kerremans. "De groep kiezers die gezorgd heeft voor de overwinning bestond uit de klassieke Republikeinse kiezers, maar ook nieuwe kiezers die voordien op de Democraten stemden. Zolang hij de steun van de kiescoalitie heeft, zal hij op die twee benen kunnen lopen. Het wordt interessant om te zien hoe dat zich de volgende jaren zal vertalen in wetten en maatregelen."

Het mag duidelijk zijn. Hoewel de inauguratiespeech redelijk volgens het klassieke patroon verlopen is, valt Trump volgens Kerremans toch helemaal buiten de toon, iets wat ook zijn tweetverhaal bewijst. "Zijn uitgangspunt over zichzelf is dat hij zich niet ziet als een politicus, hij is een non-politicus, een zakenman, een burger die de zaak overneemt."