Obama: "Jullie, het volk, waren de verandering"

"Nu is het mijn beurt om jullie te bedanken", stak Obama van wal na een lange, staande ovatie, niet lang daarna gevolgd door "four more years" uit het publiek. Obama antwoordde lacherig "dat kan ik niet doen".

Wat volgde was een opsomming van de verwezenlijkingen van zijn presidentschap en regering. "Als ik jullie 8 jaar geleden had verteld dat we de grote recessie achter ons zouden laten, dat we de auto-industrie zouden redden, dat we de banden zouden aanhalen met Cuba en een bijkomende 20 miljoen Amerikanen gezondheidszorg zouden bieden, hadden jullie gezegd "de lat ligt wat te hoog". Maar we hebben het gedaan. Jullie hebben het gedaan. Jullie waren de verandering. Door jullie is Amerika een beter en sterker land geworden, dan toen we eraan begonnen zijn."

Als Obama het heeft over de inauguratie van zijn opvolger Donald Trump, begint het publiek te jouwen. "Nee, nee", reageert Obama herhaaldelijk. "We zullen een vredevolle overgang zien. Ik heb daar aan gewerkt, net als mijn voorganger Bush dat voor mij deed. We moeten allemaal onze regering helpen", probeerde Obama te sussen, met succes.

Toch kreeg Trump nog een veeg uit de pan. "We blijven het meest welvarende, sterkste en meest gerespecteerde land ter wereld. De toekomst is van ons. Maar dat potentieel is er pas als onze democratie werkt, als onze politici beter het fatsoen van ons volk weerspiegelen."

Obama had daarna veel worden over voor "de staat van de democratie", die hij uitgebreid bewierookte. Toch noemde hij ook een aantal gevaren. Zo waarschuwde hij voor ongelijkheid. "Onze economie werkt niet goed als de rijkste 1 procent meer verdient dan onze families in de steden en op het platteland."

"Ontslagen fabrieksarbeiders, de dienster die niet kan rondkomen met haar loon, zij zijn ervan overtuigd dat de politiek er alleen is voor de mensen met macht en geld. Dat is een recept voor cynisme en polarisering. Als we niet voor iedereen kansen creëren, zal de verdeeldheid de komende jaren alleen maar toenemen."

Ook racisme en vreemdelingenhaat bedreigen de Amerikaanse democratie volgens Obama. "Ras blijft verdeeldheid zaaien. Het is beter dan decennia geleden, maar we hebben nog werk. Als we niet investeren in kinderen van migranten omdat ze niet op ons lijken, zullen we ook onze eigen kinderen tegenwerken, want die bruine kinderen zullen steeds meer mensen in de werkende middenklasse vertegenwoordigen. Ze werken net zo hard als wij. Hun kinderen zijn net zo hoopvol en zo nieuwsgierig als de onze."

Obama riep de Amerikanen op om uit hun "bubbels" te komen. "Voor te veel mensen is het veiliger geworden om ons terug te trekken in onze bubbels, scholen, kerken, tijdlijnen van sociale media, waar ze omringd zijn met mensen die er hetzelfde uitzien en die nooit onze meningen uitdagen. We voelen ons zo veilig in onze bubbels, dat we alleen aanvaarden wat past in wat we kennen, in plaats van onze meningen te baseren op bewijzen."

Obama roemde het werk van zijn inlichtingendiensten en benadrukte dat er de afgelopen 8 jaar geen enkele internationale terreurorganisatie in was geslaagd om een aanval te plannen en uit te voeren op Amerikaanse bodem. "Maar", nuanceerde hij, "Orlando, San Bernardino en Boston herinneren ons eraan hoe gevaarlijk radicalisering kan zijn."

"Onze inlichtingendiensten zijn efficiënter dan ooit", bleef hij de loftrompet schallen. "We hebben tienduizenden terroristen uitgeschakeld, onder wie Bin Laden. De globale coalitie die we leiden tegen IS, leidt tot een vernietiging van hun leiders en meer dan de helft van hun grondgebied. Niemand die de VS bedreigt, zal ooit veilig zijn. Daarom kunnen we ons niet terugtrekken van de grote, internationale strijdtonelen. We moeten de democratie verspreiden en ook mensenrechten en rechten voor minderheden. Dat maakt deel uit van de verdediging van ons land."

"IS zal proberen onschuldigen te vermoorden, maar ze kunnen ons niet verslaan. Tenzij we onze waarden en normen verraden tijdens het gevecht. Landen als Rusland en China kunnen onze invloed niet evenaren, tenzij we onze waarden opgeven en we ook maar een bullebak worden tegenover kleinere landen."

Obama greep, zoals zo vaak in zijn speeches, regelmatig terug naar de Amerikaanse grondwet. "Onze grondwet is een opmerkelijk, mooi geschenk, maar het is eigenlijk maar een stuk perkament. Het heeft geen macht op zich. Wij, het volk, geven het macht, wij geven het betekenis."

"We delen allemaal dezelfde trotse titel: burgerschap. Onze democratie heeft jullie nodig en niet alleen als er verkiezingen zijn, maar levenslang. Als je het beu bent om met mensen te discussiëren op het internet, probeer dan eens te praten met mensen in het echt. Als je vindt dat iets beter kan, doe je schoenen aan en begin eraan. Als je ontgoocheld bent door je verkozene, stel je dan zelf kandidaat."

"Soms zal je winnen, soms zal je verliezen en teleurgesteld zijn, maar meestal zal je geloof in Amerika en in de Amerikanen bevestigd worden. Voor mij was dat alleszins zo."

Het grootste applaus was voor Obama's echtgenote Michelle. "Je was de afgelopen 25 jaar mijn vrouw, een moeder, maar ook mijn beste vriend", zei Obama, terwijl hij een traan wegpinkte. "Je nam een rol op die je niet gevraagd hebt. Je deed het met stijl en humor. Je maakte van het Witte Huis een plaats voor iedereen. Je was een rolmodel. Je maakte mij trots en je hebt het land trots gemaakt."

Ook Obama's kinderen konden niet ontbreken in zijn dankwoord, al kon zijn jongste dochter Sasha er niet bij zijn. Zij heeft vandaag een examen. "Jullie hebben de jaren in de spotlights zo makkelijk gedragen. Van alles wat ik heb gedaan in het leven, ben ik vooral trots jullie vader te zijn."

Tot slot richtte Obama zich tot het volk: "Het was een eer om jullie te dienen. Ik zal niet stoppen. Als een burger zal ik naast jullie staan. Mijn laatste vraag aan jullie is: geloof, niet in mijn kracht om te veranderen, maar in die van jullie. "Yes we can, yes we did."