Stephen Hawking: "Nooit was het gevaarlijker dan nu"

Hawking leeft met enorme beperkingen - hij lijdt aan de spierziekte ALS - maar stelt dat hij desondanks geprivilegieerd is. Hij leeft in een academische bubbel - in en om de universiteit van Harvard - waar de dagelijkse realiteit soms ver weg is. "De bekendheid die mijn boeken me gegeven hebben, en de isolatie die voortvloeit uit mijn ziekte, hebben mijn ivoren toren doen groeien."

Het belet hem niet om te zien wat rondom hem gebeurt. In een open brief aan de Britse krant The Guardian heeft hij het over de verkiezing van Trump en de brexit. Twee keer een "woedende kreet", zo zegt de wetenschapper, "door mensen die zich in de steek gelaten voelen door hun leiders".

Volgens Hawking is de onzekerheid toegenomen door de globalisering en de snelle technologische vooruitgang. Dat zoiets tot angstgevoelens leidt, zegt hij te begrijpen. Het zou niet wijs zijn om de stemming bij grote happen van de bevolking af te doen als domheid.

"De automatisering van de fabrieken heeft veel jobs verloren doen gaan in de klassieke maakindustrie, en de opkomst van artificiële intelligentie zal nog veel jobs verloren doen gaan, tot en met de begoede middenklasse."

Kortom: Hawking ziet een survival of the fittest, met daaraan gekoppeld een toegenomen ongelijkheid. "Het internet en haar platformen bieden een hele klein groep mensen de mogelijkheid om enorm rijk te worden, terwijl ze heel erg weinig mensen te werk stellen. Dit is onvermijdelijk - dit is de vooruitgang - maar het is sociaal destructief."

Hetzelfde fenomeen zag Hawking opduiken bij de financiële crash: een kleine groep mensen die enorme sommen geld binnenrijven, en daarmee uiteindelijk het hele systeem onderuithaalden. "Voor veel mensen is het niet langer mogelijk hun levensstandaard aan te houden, of zelfs maar hun brood te verdienen. Dan is het geen wonder dat ze een New Deal zoeken, die Trump en de brexit belichamen."

Door de verspreiding van internet is het bovendien voor iedereen zonneklaar hoe rijk de rijken zijn. "Instagram nirvana", noemt hij dat. Met als resultaat dat plattelanders naar de stad trekken en in ghetto's belanden, of dat de derde naar de eerste wereld verhuist. Met toenemende intolerantie en populisme als resultaat. 

Tel daarbij nog de klimaatverandering, voedselproductieproblemen, de overbevolking, de uitroeiing van hele soorten, de verzuring van de oceanen en epidemieën, en Hawking komt tot de conclusie dat we "in de gevaarlijkste periode uit de geschiedenis van de mensheid" zijn aanbeland.

"We beschikken over de technologie om de planeet waarop we leven te vernietigen. Maar niet over de technologie om aan de aarde te ontsnappen." Volgens Hawking duurt het nog enkele eeuwen voor we de ruimte kunnen koloniseren.

Volgens de wetenschapper is er op dit ogenblik maar één oplossing: samenwerken. "We moeten de barrières tussen naties neerhalen. De wereldleiders moeten erkennen dat ze mislukt zijn, en dat ze de massa's in de steek hebben gelaten. Nu de rijkdom in handen van enkelingen is, zullen we moeten leren om te delen." 

En uiteindelijk, zegt Hawking, is hij optimistisch dat het gaat lukken.