Beredeneerde Clinton en beleefde Trump houden elkaar in evenwicht

Rond 3 uur Belgische tijd komen Clinton en Trump samen het podium op in de Hofstra University in Hempstead in de staat New York en schudden elkaar de hand. Clinton is opvallend in het rood gekleed, nochtans de Republikeinse kleuren. Trump draagt dan weer een blauwe das, wat de Democratische kleur is. Donald Trump gedraagt zich voor zijn doen heel beleefd en feitelijk. Clinton is duidelijk goed voorbereid, laat Trump gedurende het debat uitrazen en antwoordt hem met gevatte tegenargumenten.

Clinton steekt van wal in het eerste stukje van het debat dat over welvaart en jobcreatie gaat. "We moeten een economie bouwen voor iedereen, niet alleen voor de elite", zegt Clinton. Ze wil niet alleen nieuwe jobs creëren, maar spreekt ook over een eerlijkere economische verdeling: betaald verlof, verdeling van de winsten voor iedereen niet enkel voor de top van het bedrijf... "Onze jobs verlaten het land en trekken naar onder meer Mexico", zegt Trump. "We kunnen het niet meer laten gebeuren dat onze jobs van ons worden gestolen." Trump wil nieuwe jobs creëren door grote belastingverlagingen. "Jobcreatie zoals we al niet meer gezien hebben sinds Reagan", noemt hij het.

Clinton is het daar niet mee eens en maakt het als eerste persoonlijk door te stellen dat Trump het gemakkelijk had door enkele miljoenen te krijgen van zijn vader als startkapitaal. "Mijn vader kwam uit de middenklasse", zegt ze. "Hoe meer we voor de middenklasse kunnen doen, hoe sneller we de economie terug op de rails krijgen." Trump vindt dan weer dat de VS handelsverdragen opnieuw moet onderhandelen en haalt uit naar Clinton en haar collega's. "Waarom heeft ze de die verdragen niet beter gemaakt?", vraagt hij zich af.

"We moeten onze jobs houden en bedrijven stimuleren om nieuwe jobs te creëren", zegt Trump. "Dat lukt niet met de recepten van het verleden", benadrukt Clinton dan weer. "De crisis van 2008 is veroorzaakt door deregulering. Net wat jij nu voorstelt, Donald." Volgens Trump is het NAFTA-akkoord (het vrijhandelsakkoord tussen VS, Canada en Mexico, red.) het slechtste akkoord dat ooit is goedgekeurd in de Verenigde Staten. "Ik was tegen NAFTA", zegt Clinton. "Je zei dat het het beste akkoord ooit was; je was er pas tegen toen ik er naar uithaalde", gooit hij terug. "Ik weet dat je in je eigen werkelijkheid leeft, Donald", zegt Clinton die laat vallen dat op haar website het debat gefactcheckt wordt.

"Weet je wat je nog op haar website vindt", vraagt Trump retorisch. "Ze legt er haar hele IS-strategie op uit. Je legt alles uit aan de vijand." De Republikein vraagt zich af wat het leger daarvan vindt en krijgt daarvoor voor het eerst het publiek mee. Moderator en NBC-journalist Lester Holt roept de zaal op tot kalmte, want tijdens het debat mag eigenlijk niet geapplaudisseerd worden. "Ik heb tenminste een plan tegen IS", reageert Clinton.

Na jobcreatie -en de korte zijsprong naar IS- is belastingen het tweede thema van het debat. "Mijn belastingverlaging is niet alleen goed voor de rijken, maar ook voor de middenklasse", zegt Trump. Bedrijfsleiders vertrekken volgens de Republikein vanwege de hoge belastingen en de bureaucratie. "Het gaat om miljarden geld dat wegstroomt uit ons land." Clinton benadrukt dat dit soort belastingverlagingen voor de rijken de crisis in 2008 heeft veroorzaakt. "We moeten de middenklasse versterken", zegt ze. "Universiteiten toegankelijker maken. We hebben inclusieve groei nodig, niet enkel voor de allerrijksten."

"Dat klinkt allemaal wel goed, maar dat zal nooit werken omdat politici zoals Clinton in het verleden zo'n slechte beslissingen hebben genomen. We zitten in een afschuwelijke economische bubbel", zegt Trump die voorts belooft dat hij -eindelijk- zijn belastingsaangifte zal bekendmaken. "Ik geef ze vrij zodra Clinton haar duizenden verwijderde mails vrijgeeft", reageert Trump laconiek die daardoor op applaus wordt getrakteerd. "Ik neem de verantwoordelijkheid op voor wat er fout gelopen is met mijn e-mails", zegt Clinton daarop.

"Hij draait de rollen om", zegt de Democrate voorts. "Iedere presidentskandidaat in de afgelopen 40 jaar heeft zijn belastingsaangifte al vrijgegeven. Misschien wil hij niet dat het Amerikaanse volk weet dat hij nog nooit federale belastingen heeft betaald. Hij moet toch iets vreselijk te verbergen hebben", vraagt ze zich af. "We hebben veel schulden en ons land is een puinhoop. We lijken wel een derdewereldland en hebben het geld niet om er iets aan te doen", zegt Trump. "Dan had u misschien belastingen moeten betalen", reageert Clinton waarmee ze gejuich en applaus in de zaal ontlokt. Opvallend: de moderator die stilte vroeg bij applaus bij Trump, doet dat niet bij Clinton.

Hoe kan Clinton of Trump het verdeelde Amerika opnieuw verenigen? "Helaas bepaalt ras nog veel te veel in dit land", zegt Clinton daarover. "We hebben daar recent tragische voorbeelden van gezien in Charlotte. We moeten onze politieagenten opleiden zodat ze enkel geweld gebruiken als het absoluut nodig is." Daarnaast wil ze het strafrecht hervormen en iets doen aan het wapengeweld. "Clinton is bang van law and order", zegt Trump. "Veel Afro-Amerikanen en hispanics leven in gevaar. Zijn we een oorlogsgebied of een beschaafd land? We moeten onze steden beschermen."

"Er is meer politie nodig, je moet mensen zonder aanleiding kunnen fouilleren", zegt Trump nog. "Dat is ongrondwettelijk bevonden en pure raciale profilering", zegt moderator Lester Holt. "Het is jammer dat Donald zo'n slecht beeld schetst van onze zwarte gemeenschap", voegt Clinton daar aan toe. "Maar het is een feit dat je als jonge zwarte man dezelfde fout begaat als een jonge blanke, je statistisch gezien zwaarder wordt gestraft. Hier moeten we iets aan doen."

"Op veel plaatsen is de politie onderbewapend, omdat er teveel oorlogswapens in omloop zijn", gaat Clinton verder terwijl ze pleit voor strengere wapenwetten. Ook Trump wil wapens uit handen van bendes houden. Beide kandidaten vinden dat wie op een zwarte lijst staat en daardoor bijvoorbeeld niet mag vliegen, ook geen wapen zou mogen kopen.

"Ik was de afgelopen week op veel plaatsen en heb met veel geweldige mensen gesproken, maar jij had beslist thuis te blijven", zegt Trump voorts. Clinton reageert laconiek: "Het klopt dat ik me heb voorbereid op dit debat, net zoals ik voorbereid ben om president te worden." Opnieuw reageert de zaal enthousiast.

Trump wordt door de moderator hard aangepakt over het geboortecertificaat van Obama, wat de Republikein erg probeert te minimaliseren. "Hij heeft zijn politieke carrière gelanceerd met de racistische leugen dat onze eerste zwarte president niet in ons land geboren is", benadrukt Clinton.

Na verdeeldheid wordt het veiligheidshoofdstuk aangesneden. "Ik denk dat cyberaanvallen een van de grootste veiligheidsproblemen wordt in de komende jaren", zegt Clinton. "Een van de grootste bedreigingen komt van Rusland. We willen geen nieuw soort oorlog beginnen, maar we zullen -indien nodig- onze landgenoten verdedigen. Ik was dus gechoqueerd toen Donald de Russen aanmoedigde om ons te hacken." Volgens Trump is het niet zeker dat de Russen de Democraten hebben gehackt. "Het kunnen ook de Chinezen of een zwaarlijvige eenling zijn geweest, maar het internet is zeer moeilijk te beveiligen."

"Ik heb een plan om IS te verslaan, wat inhoudt dat we ze ook online moeten bestrijden", zegt Clinton. "We moeten ook onze Arabische en Koerdische bondgenoten bijstaan om IS op het terrein te verslaan. Dit moet onze prioriteit worden. We moeten daarnaast IS-leider Al-Baghdadi doden." Trump zegt dat Obama en Clinton IS mee gecreëerd hebben door terug te trekken uit Irak. "George W. Bush (red. de Republikeinse voorganger van Obama) heeft het besluit genomen om uit Irak weg te trekken. De Iraakse regering wilde niet dat we bleven", benadrukt Clinton. Trump ontkent dat hij voor de invasie in Irak was, wat naast Clinton ook moderator Lester Holt ontkent.

"Als succesvol bedrijfsleider vind ik dat de meeste NAVO-lidstaten te weinig bijdrage betalen en dat het bondgenootschap onvoldoende focust op terreurbestrijding", zegt Trump die ook stelt dat ze die strategie sinds kort -én na zijn voorstellen- hebben aangepast waardoor hij nu toch weer pro-NAVO-lidmaatschap is. "Als een NAVO-lidstaat wordt aangevallen, zal de rest de agressor aanvallen. Dat artikel is nog maar één keer gebruikt, na 9/11 in Afghanistan", zegt Clinton die daarmee wil bewijzen dat de NAVO wel degelijk al langer bezig was met terreurbestrijding. "We moeten met de NAVO naar het Midden-Oosten trekken en IS op het terrein verslaan", voegt Trump er nog aan toe.

De Republikein laat intussen vallen dat hij een geweldig karakter heeft. "Wie geprovoceerd wordt door een twitterbericht, moet ver weg gehouden worden van de knoppen van onze kernwapens", zegt Clinton daarop. "Dat wordt een oud liedje", zegt Trump. "Wellicht omdat het zo'n gepaste omschrijving is."

Het laatste deel van het debat gaat over kernwapens, de nucelaire veiligheid. "We kunnen de andere landen niet bijhouden met hun investeringen in kernwapens", zegt Trump. "Als er een kernaanval komt, dan is het voorbij." Trump haalt voorts uit naar de Iran-deal. "Dat was een van de slechtste onderhandelingen die ooit is gemaakt door een land. De deal met Iran zal leiden tot kernwapenproblemen." Clinton laat zich niet onderuithalen: "Donald zegt nooit wat hij wél zou doen. Het geheime aan zijn geheime plannen is dat hij geen plannen heeft."

"Ik wil al onze bondgenoten helpen, maar we verliezen nu miljarden dollars", zegt Trump. "We kunnen niet overal in de wereld de politieagent uithangen als ze ons niet betalen." Clinton reageert daarop heel presidentieel door de Amerikaanse bondgenoten gerust te stellen dat de VS zich zal houden aan gemaakte afspraken. "We zullen blijven doen wat we al jarenlang doen", zegt ze. Trump geeft ook toe dat Clinton veel ervaring heeft in buitenlandse zaken. "Ze heeft veel ervaring. Heel slechte ervaring", zegt hij en wordt daarmee getrakteerd op applaus in de zaal die steeds woeliger wordt.

Het debat wordt afgesloten met de vraag of beide kandidaten de verkiezingsuitslag zullen respecteren. Trump had met name daar wat verwarring over gezaaid. Clinton antwoordt vrij kort: "Ik zal de uitslag van de verkiezingen respecteren, maar dit gaat niet over mij of Donald, maar over de toekomst van het Amerikaanse volk", zegt ze. "Ik wil Amerika weer geweldig maken. Ik zou het beter doen dan zij, maar ik zal haar steunen als ze wint", besluit Trump.

Er staan nog twee andere televisiedebatten gepland tussen Donald Trump en Hillary Clinton:

• Tijdens de nacht van zondag 9 op maandag 10 oktober om 3 uur 's nachts.
• Tijdens de nacht van woensdag 19 op donderdag 20 oktober om 3 uur 's nachts.

Ook die twee debatten kunt u met live ondertiteling en omkadering volgen op Canvas of op Deredactie.be.

Amerikawatcher Björn Soenens analyseert het eerste televisiedebat tussen Donald Trump en Hillary Clinton. "Een echte fight of the night is het niet geworden", zegt hij. "Het was vrij beschaafd, maar ook vrij geur- en smaakloos."