Referendum over Italiaanse grondwet op 4 december

Met de hervorming worden de rechten van de tweede kamer, de senaat, sterk ingeperkt. Zo zou de senaat niet langer een regering kunnen doen vallen door een motie van wantrouwen.

Op dit moment hebben beide kamers van het Italiaanse parlement evenveel rechten. Volgens critici is dat een van de redenen waarom Italië sinds de Tweede Wereldoorlog 63 regeringen heeft gehad en geen enkele het een volledige ambtstermijn heeft volgehouden.

Renzi, die ook het aantal parlementsleden wil inperken, meent dat de hervorming regeren sneller en efficiënter zal maken en Italië de politieke stabiliteit zal brengen die zo nodig heeft. Critici voeren dan weer aan dat de regering met deze hervorming te veel macht krijgt.

De uitkomst van het referendum zal niet alleen Renzi's toekomst bepalen maar kan ook destabiliserende gevolgen hebben voor de Europese Unie.

Als de hervormingen verworpen worden, is de kans op een regeringscrisis immers groot, met een onzekere uitkomst. Een van de mogelijkheden zijn vervroegde verkiezingen in 2017 waardoor de Vijfsterrenbeweging, die Italië uit de eurozone wil halen, aan de macht zou kunnen komen. De partij haalde in juni al het burgemeesterschap van Rome binnen.

Terwijl het nee- en het ja-kamp in de eerste peilingen gelijk opgingen, wijzen enkele recente opiniepeilingen nu op een overwinning voor het nee-kamp.

In tegenstelling tot zijn eerdere, zelfzekere uitspraken weigert Renzi nu elk commentaar op zijn politieke toekomst, naar eigen zeggen om de zaak niet te laten wegen op het debat. Vast staat wel dat de populariteit van de 41-jarige Florentijn aan het tanen is. Veel Italianen vinden hem arrogant. Waar Renzi en zijn Democratische Partij bij de Europese verkiezingen in 2014 nog meer dan 40 procent van de stemmen behaalden, is dat inmiddels teruggelopen tot ongeveer 30 procent.

Oorspronkelijk had Renzi ook beloofd om het referendum al in oktober te houden. Door de volksraadpleging uit te stellen naar een van de laatst mogelijke data, heeft hij geprobeerd om zijn regering meer tijd te geven om kritische kiezers te overtuigen. Het Italiaanse parlement keurde de grondwetshervorming in april goed, na twee jaar van hevig debatteren over de kwestie.