Topman Turkish Airlines haalt uit naar coupplegers in Turkije

De sfeer bij de persconferentie op het hoofdkwartier van Turkish Airlines in Istanbul had veel weg van een belangrijke vergadering bij de Verenigde Naties. Toen Ilker Ayci de zaal binnenkwam, zaten tientallen fotografen en cameramensen hem zo dicht op de huid dat veiligheidsmensen en bodyguards voor de nodige ruimte moesten zorgen. Het moest een informeel diner worden met de kans tot vragen, maar Ayci gaf een speech van zo’n anderhalf uur waarbij hij vooral zwaar uithaalde naar de coupplegers van 15 juli.

"We hebben onze thuis verdedigd en nu moeten we ons huis schoonmaken", zo verwoordde de grote baas van Turkish Airlines de huidige situatie in Turkije. "Het is een pijnlijk maar noodzakelijk proces", zegt Ayci, "maar de terroristen die onze democratie aanvielen, moeten uit ons onderwijs, rechtspraak, leger en ambtenarenapparaat worden verwijderd."

De Turkse overheid wijst de aanhangers van de Gülen-beweging aan als de drijvende kracht achter de mislukte staatsgreep en begon daarom een zuiveringsoperatie in alle geledingen van de Turkse samenleving.

Bij Turkish Airlines verloren 211 personeelsleden hun job na de coup, onder wie een financieel directeur. Officieel gaat het om "ontslagen vanwege inefficiëntie", maar enkele ontslagen werknemers spanden al een proces in, omdat zij menen valselijk beschuldigd te worden van banden te hebben met de Gülen-beweging.

"De Gülen-beweging die de bevelen van hun leider Fetulah Gülen volgen, zijn vijanden van de staat. Gülen woont op een immense ranch in Pennsylvania, onvoorstelbaar, het is alsof Pablo Escobar zich als filantroop in Amerika zou vestigen."

Ilker Ayci schetst het gevaar van de Gülen-beweging en roept alle aanwezige journalisten op om dat ook in hun land te verkondigen. Opvallend, Turkish Airlines heeft sinds deze maand een speciale bijdrage in het inflight magazine over de mislukte couppoging.

Aan boord toont de maatschappij ook een film over de gebeurtenissen van 15 juli en binnenkort krijgen enkele vliegtuigen de naam van wijken waar burgers het op die bewuste nacht opnamen tegen de tanks.

"Wij hebben het gevoel dat de internationale media niet het volledige verhaal begrijpen of vertellen en daarom willen wij ons aansluiten bij de nationale campagne om daar iets aan te doen", benadrukt Ayci.

"Het is niet de bedoeling om als luchtvaartmaatschappij aan politiek te doen, maar als Turken hebben wij recht om onze mening te verkondigen. Ik sta hier dan ook niet alleen als voorzitter van een luchtvaartmaatschappij, maar als mens. Een mens die negen collega’s verloor die nacht en die hier waarschijnlijk niet meer zou staan, mocht de coup succesvol zijn."

Bij Turkish Airlines menen ze ook dat alleen al op basis van het heldhaftig verzet van de burgers Turkije zijn lidmaatschap voor de Europese Unie verdiend heeft : "Wij delen dezelfde waarden als de andere Europese landen. Wij hebben als Turken bewezen dat we die waarden met ons bloed willen verdedigen. Dat zegt genoeg."

De woorden van Ilker Ayci vullen de notitieboekjes van een grote delegatie Duitse en Russische journalisten. Het is voor het eerst dat een Russische delegatie journalisten opnieuw te gast is bij Turkish Airlines sinds de spanningen tussen Turkije en Rusland opliepen nadat Turkije een Russisch gevechtsvliegtuig in november 2015 neerhaalde.

Russische toeristen zijn belangrijk voor Turkije en voor Turkish Airlines. Dat voel je aan alle moeite die de Turken doen om Istanbul opnieuw als veilige bestemming aan te prijzen.

De verschillende aanslagen op toeristische doelwitten dit jaar met daarbovenop de mislukte couppoging hebben het omzetcijfer van de Turkse toeristische sector met ongeveer 35 tot 40 procent doen kelderen. De week na de mislukte coup zag Turkish Airlines een vierde van al zijn reservaties geannuleerd worden.

De binnenlandse markt kreeg zware klappen, maar herstelt zich volgens voorzitter Ayci langzaam. "We zien overal ter wereld een vertraging van de passagiersgroei omwille van toegenomen terreurdreiging en langdurige conflicten. We moeten meer dan ooit internationaal samenwerken om de uitdagingen qua veiligheidsbeleid in de luchtvaartsector aan te pakken zonder dat die maatregelen het reizigerscomfort aantasten."

Turkish Airlines rekent op een verlies van ongeveer 570 miljoen euro voor de eerste zes maanden en stelde het aantal verwachte passagiers voor dit jaar naar beneden bij. Wellicht zal Turkish Airlines in 2016 zo’n 63,5 miljoen passagiers vervoeren in plaats van de vooropgezette 70 miljoen.

Toch droomt voorzitter Ayci van een grote toekomst voor zijn maatschappij: "We zijn nu al de vierde maatschappij in Europa, vliegen naar de meeste bestemmingen ter wereld en rijgen de internationale prijzen aan elkaar. Als we straks een derde en nieuwe luchthaven in Istanbul hebben, mogen onze ambities echt wel van die orde zijn om de grootste ter wereld te worden. Vergeet niet, de Turken zijn de koningen van de comeback", glimlacht hij.

Steven Victor Decraene is journalist bij VRT Nieuws en volgt al meer dan 15 jaar de luchtvaartsector. Op uitnodiging van Turkish Airlines woonde hij de persontmoeting met voorzitter Ilker Ayci bij in Istanbul.