Hoe in Fukushima II de meltdown wél werd vermeden
Er zijn in de Japanse prefectuur Fukushima twee kerncentrales: Fukushima Daiichi en de kleinere centrale Fukushima Daini. Vrij vertaald: Fukushima I en Fukushima II. Het is de eerste die met alle aandacht is gaan lopen door de verschillende explosies en meltdowns. Weinig mensen weten dat na de aardbeving en tsunami in 2011 Fukushima II amper in betere conditie was dan de overbekende zustercentrale.
Op vrijdag 11 maart 2011 om 14.46 uur begint de aarde te trillen in Japan. De aardbeving van 8,9 zorgt ervoor dat de automatische beveiligingssystemen in de kerncentrale van Fukushima II in werking treden. De vier reactoren schakelen zichzelf uit. Een 40-tal minuten later wordt de centrale getroffen door een tsunami. De vloedgolf is drie keer hoger dan het maximum waarop de centrale is gebouwd. Vrij snel staat een groot deel van de gebouwen onder water en valt de stroom hier en daar uit.
In tegenstelling tot Fukushima I wordt Fukushima II niet helemaal van het elektriciteitsnet afgesneden. Een enkele hoogspanningsverbinding met het gebouw waar het kernafval wordt opgeslagen en een noodgenerator overleven de aardbeving/tsunami en verzekeren de stroomlevering aan de controlekamers van de reactoren. Jammer genoeg is er onvoldoende stroom voor de koelsystemen van drie van de vier reactoren (reactor 1, 2 en 4).
De werknemers van de centrale blijven niet bij de pakken zitten. Als ze een meltdown van de drie niet-gekoelde reactoren willen vermijden, moeten de koelsystemen dringend worden hersteld. Geen sinecure want enerzijds kunnen naschokken en eventueel zelfs nog kleine vloedgolven al het werk tenietdoen, anderzijds is het gevaar op lekkende radioactiviteit en straling niet gering - niet het minst van zustercentrale Fukushima I. Het team gaat, daarmee in het achterhoofd, in erg moeilijke omstandigheden aan de slag.
Om alle koelsystemen op tijd te verbinden met een stroombron moet binnen de 24 uur niet minder dan 9 kilometer kabels worden gelegd. Onder normale omstandigheden duurt zoiets een maand. Er zijn bovendien onvoldoende kabels beschikbaar op de centrale. In afwachting van de levering van de bijkomende kabels beginnen de werknemers van de centrale al met het leggen van de eerste kabels vanaf het gebouw waar het kernafval wordt opgeslagen.
Het koelsysteem van reactor 2 krijgt voorrang omdat daar de temperatuur het snelst aan het stijgen is. Nadat de eerste kabels gelegd zijn, blijkt echter dat de temperatuur in reactor 1 nog veel sneller aan het stijgen is. Het is technisch niet mogelijk om de kabels in zo’n korte tijdspanne van het gebouw waar het kernafval wordt opgeslagen door te trekken tot aan reactor 1. Dus wordt het plan omgegooid en wordt de nog werkende noodgenerator verplaatst.
Op amper enkele uren voor reactor 1 het zou hebben begeven, liggen alle kabels op hun plaats en komt het koelsysteem weer op gang. Zes uur later werkt ook het koelsysteem van reactor 2 opnieuw. Iets voor 16 uur ’s middags is ook het koelsysteem van reactor 4 weer online. De koelsystemen leveren goed werk: vier dagen na de aardbeving en tsunami zijn alle reactoren veilig afgekoeld en is een meltdown definitief vermeden.
Deden ze het beter dan in Fukushima I?
Een logische vraag die dan geopperd wordt, luidt: deden ze het zoveel beter dan hun collega's in Fukushima I? Hoewel beide centrales door dezelfde aardbeving en tsunami werden getroffen, zijn er enkele grote verschillen:
- In Fukushima I werkte na de tsunami niets meer, geen enkele noodgenerator en geen enkele verbinding meer met het elektriciteitsnet. In Fukushima II hadden ze nog een noodgenerator en was er in een gebouw nog stroom van het net.
- In Fukushima I hebben lekken ervoor gezorgd dat er waterstofgasexplosies waren in de gebouwen van 3 van de 6 reactoren. Hierdoor zijn niet alleen de pogingen om de koelsystemen opnieuw in werking te krijgen, bemoeilijkt, maar werd ook telkens het aanwezige personeel geëvacueerd.
- Door die evacuaties en de gevaarlijke omstandigheden werden de werkzaamheden in Fukushima I niet alleen vertraagd, maar vaak slechts door enkele tientallen mensen tegelijk uitgevoerd. In Fukushima II zijn er tijdens de eerste vijf dagen enkele honderden mensen tegelijkertijd blijven doorwerken.