Iran: "Nucleaire deal als voorbeeld gebruiken voor Syrië"

Zarif was te gast bij het Egmont Instituut, waar hij diplomaten, academici en vertegenwoordigers van ngo's toesprak in aanwezigheid van zijn Belgische evenknie Didier Reynders. De Iraanse minister noemde de nucleaire deal een van de weinige gevallen waarin diplomatie echt gewerkt heeft. En dat heeft volgens hem alles te maken met een verandering van aanpak. Nadat de VS en het westen jarenlang geen enkele nucleaire activiteit wilden in Iran, bleek een akkoord pas mogelijk toen het gezamenlijke doel werd om een louter vreedzaam nucleair programma te garanderen, argumenteerde Zarif.

Die aanpak is ook nodig voor de brandhaarden in het Midden-Oosten, zoals Syrië en Irak. Maar zeker ook voor Jemen, zo onderstreepte Zarif, waar het soennitische Saudi-Arabië de door Iran gesteunde sjiitische Houthi-rebellen fors neerslaat. Een globale oplossing voor het Midden-Oosten is nodig, klonk het.

"Ik geloof dat we de problemen in onze regio kunnen oplossen door het herformuleren ervan op een manier waarbij iedereen kan winnen", zei Zarif, die onderstreepte dat veiligheid niet mogelijk is als het elders in de wereld niet veilig is. "Samenwerken is nodig. We leven in een geglobaliseerde wereld, waar dreigingen en kansen gedeelde dreigingen en kansen zijn."

Voor Iran - een bondgenoot van het Assad-regime in Syrië - betekent dat concreet de nood aan een oplossing waarin "iedereen betrokken is". Bij voorbaat het vertrek van president Assad eisen, werkt volgens hem dus niet. "De uiteindelijke uitkomst moet van de onderhandelingstafel komen, ze mag niet aan de onderhandelingstafel worden opgelegd", klonk het. Maar iedereen betrekken slaat voor hem net zo goed op de Koerden.

Nog volgens Zarif is de focus op het bestrijden van Iran ook het probleem met aartsrivaal Saudi-Arabië. Volgens de Iraanse minister zien de Saudi's het in hun belang om overal in het Midden-Oosten regimes te hebben "waarvan Iran uitgesloten is". "Maar dat is een illusie. Samenwerking is nodig", onderstreepte de Iraanse minister. "Saudi-Arabië moet zijn ingesteldheid veranderen om tot oplossingen te kunnen komen voor onze regio."

Zarif denkt dat Iran en Saudi-Arabië wel degelijk gedeelde belangen kunnen nastreven, ook in de zoektocht naar een oplossing voor het Syrische conflict. "Wij geloven dat onze regio nood heeft aan samenwerking. Maar dan moet ook Saudi-Arabië inzien dat het belang heeft bij inclusieve regimes", zei hij. "We mogen ons niet verbergen achter crisissen."

Dat is trouwens net wat die andere grote vijand, Israël, de voorbije jaren ook steeds gedaan heeft, argumenteerde Zarif nog. "Net daarom was premier Benjamin Netanyahu steeds zo fors gekant tegen een nucleaire deal voor Iran. Want dan sprak men niet over het Israëlische nederzettingenbeleid. Nu is dat rookgordijn van de Iraanse dreiging verdwenen en moet Israël verantwoording afleggen voor de nederzettingen en de mensenrechtenschendingen", aldus de Iraanse minister. "Ze gebruikten Iran als excuus, maar nu zijn ze dat excuus kwijt."