Voor het eerst in 15 jaar minder homo's besmet met hiv

Sinds halfweg de jaren ’90 is het aantal nieuwe hiv-infecties bijna jaar na jaar gestegen, tot we in 2012 een piek bereikten met 1.229 nieuwe diagnoses. Sindsdien is dat cijfer gedaald tot 1.039 nieuwe besmettingen vorig jaar. Een daling met bijna acht procent, vergeleken met 2013. Maar het betekent gemiddeld nog altijd bijna drie nieuwe infecties per dag.

Bij homo’s is het aantal nieuwe diagnoses sinds 2001 voortdurend gestegen tot een piek in 2013. Vorig jaar zien we voor het eerst weer een daling van het aantal nieuwe besmettingen. Het gaat meteen om een aanzienlijke daling met 21 procent.

“Het is te vroeg om te spreken van een trendbreuk”, zegt Jessika Deblonde van het WIV. “Maar bij homo’s zien we een stijgende trend van vroegtijdige diagnoses, en dat is erg belangrijk. Want wie pas is geïnfecteerd, is erg besmettelijk voor anderen. Als de infectie snel wordt opgespoord en behandeld met hiv-remmende medicijnen, gaat de hoeveelheid virus in het bloed sterk omlaag. Daardoor wordt ook het risico veel kleiner dat het hiv-virus verder wordt verspreid.”

In bijna de helft van de nieuwe hiv-infecties die elk jaar geregistreerd worden, gaat het om homo’s. Twee op de drie zijn Belg. De rest zijn vooral andere Europeanen, in het bijzonder Fransen, Nederlanders en Spanjaarden.

Bij hetero’s daalt het aantal nieuwe hiv-diagnoses voor het tweede jaar op rij. In 2013 was er al een daling met 16 procent, en vorig jaar met nog eens zes procent.

“Een sluitende verklaring ligt niet meteen voor de hand”, legt Deblonde uit. “Maar we zien wel dat de daling zich hoofdzakelijk voordoet bij migranten uit zwart Afrika. Bij Belgische hetero’s blijft het aantal nieuwe besmettingen min of meer stabiel.”

In de helft van de nieuwe hiv-infecties die elk jaar geregistreerd worden, gaat het om hetero’s. Van hen komt bijna één op de twee uit zwart Afrika, en is bijna één op de drie Belg.

Ons land telt nu bijna 15.000 hiv-patiënten die medisch worden opgevolgd. Hun aantal stijgt jaar na jaar. Elk jaar komen er gemiddeld bijna 800 patiënten bij.

“Dat komt in de eerste plaats door de nieuwe diagnoses die elk jaar gesteld worden”, zegt Deblonde. “Maar er is meer : door de hiv-remmende medicijnen ligt het sterftecijfer ook laag en blijven hiv-patiënten langer leven.”

Omdat hun levensverwachting stijgt, maar ook omdat hun leeftijd bij diagnose toeneemt, veroudert de groep van hiv-patiënten. Tien jaar geleden was één op de vijf 50 jaar of ouder; nu is dat al één op de drie.

Bijna 90 procent van de patiënten krijgt nu hiv-remmende medicijnen. En bij wie geneesmiddelen krijgt, heeft 95 procent een "gecontroleerde virale lading" of een zeer laag virusgehalte in het bloed. “Dat is niet alleen belangrijk voor de gezondheid van de patiënt zelf”, legt Deblonde uit, “maar het maakt hem dus ook veel minder besmettelijk voor anderen."

Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele reageert positief op de nieuwe hiv-cijfers. "Dit bewijst dat combinatiepreventie of preventie via verschillende sporen werkt”, zegt Boris Crussaert van Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid.

Bekijk ook:

De Belgische cijfers zijn des te opmerkelijker omdat ze in schril contrast staan met de cijfers voor heel Europa. Over het hele continent zijn vorig jaar 142.000 mensen besmet met hiv, het hoogste aantal ooit. Dat blijkt uit een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Europees centrum voor de voorkoming en beheersing van ziektes (ECDC).

De stijging komt vooral voor rekening van Oost-Europa, waar het aantal besmettingen in de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld is. De stijging wordt vooral veroorzaakt door heteroseksuele contacten, maar ook drugsgebruik is een belangrijke oorzaak.

De WHO en de ECDC roepen de Europese regeringen op om een actieplan te maken om de hiv-epidemie in te tomen.