NAVO-spoedzitting over neergehaald Russisch vliegtuig

Het is voorlopig het woord van de Turken tegen dat van de Russen. Volgens de Turkse autoriteiten negeerde het Russische Su-24-toestel 10 waarschuwingen van de Turkse luchtmacht dat het Turkse luchtruim werd geschonden. Daarop kregen de twee Turkse F-16's die het Russische vliegtuig hadden onderschept het bevel om het toestel neer te halen.

Het Russische toestel is gecrasht op Syrisch grondgebied: bergachtig gebied, vlak bij de grens met Turkije. De twee piloten van het neergehaalde toestel hebben hun schietstoel gebruikt. Het is onduidelijk of ze nog leven.

Rusland zegt dat het toestel vanaf de grond uit de lucht werd geschoten, maar Turkije houdt vol dat het werd neergehaald door twee F-16's die het - toen nog - onbekende toestel moesten onderscheppen.

Aanvankelijk was het dus nog onduidelijk van welk land het neergehaalde toestel was. Er waren ook veel opties, want op dit moment zijn er dertien landen actief in het Syrische luchtruim: de VS, Frankrijk, Rusland, Jordanië, Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, Saudi-Arabië, Qatar, Australië, Canada (dat zich wil terugtrekken), Groot-Brittannië, Turkije en natuurlijk Syrië zelf. 

Door het incident komt de diplomatieke relatie tussen Turkije en Rusland verder onder hoogspanning te staan. Die was al niet best sinds Rusland in september heel actief is geworden boven Syrië, naar eigen zeggen om IS te bombarderen. Sindsdien zijn er al een aantal incidenten geweest tussen Rusland en Turkije aan de grens met Syrië. Zo heeft Turkije vorige maand nog een Russische drone neergehaald die het Turkse luchtruim had geschonden.

Meteen na het incident heeft premier Davutoglu van Turkije zijn ministerie van Buitenlandse Zaken gevraagd om contact op te nemen met de VN en de NAVO. Na dat laatste verzoek heeft de NAVO beslist om vanmiddag in spoedzitting bijeen te komen. Het gaat evenwel niet om een zogenoemde artikel 4-bijeenkomst: die worden gehouden als lidstaten zich bedreigd voelen in hun territoriale integriteit. Maar daar beroept Turkije zich vooralsnog niet op.

Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken roept ook de Russische ambassadeur op het matje en vraagt hem om de luchtoperaties boven het noorden van Syrië stop te zetten. Volgens Turkije worden daarbij namelijk meer burgers dan rebellen geraakt. 

Zowel Rusland als Turkije verbindt nog geen gevolgen aan het incident van vandaag. Een woordvoerder van president Poetin noemt het wel "een heel ernstig incident", maar zolang hij geen zicht heeft op de exacte feiten, vindt hij het nog te vroeg om er conclusies uit te trekken. Hoe het ook zij: het incident zal de relatie tussen beide landen geen deugd doen. Dit incident is ook geen klein bier, want het is van 1952 geleden dat een NAVO-lidstaat een Russisch gevechtsvliegtuig neerhaalde.

Er is onduidelijkheid over het lot van de piloten. Eerder op de dag berichtten onder andere Russia Today dat een van hen in handen was gevallen van Turkmeense rebellengroepen, die hem uit de lucht hadden geschoten toen hij probeerde te landen met zijn parachute. Dat heeft de Russische legerleiding ondertussen bevestigd.

Turkije beschikt daarentegen naar eigen zeggen over informatie volgens dewelke de twee piloten nog in leven zijn. Ankara probeert de piloten te redden, aldus een Turkse regeringsfunctionaris tegenover het Franse persbureau AFP.

Het Turkse persbureau DHA meldt onder aanhaling van Turkse regeringsbronnen dat de Russische piloten in handen zouden zijn van tegenstanders van het Syrische regime. Het Kremlin heeft "geen enkele informatie" over het lot van de twee piloten, aldus woordvoerder Dmitri Peskov.