Saudi's legden fundament voor radicalisering islam

In februari 1945, op het einde van de Tweede Wereldoorlog, had de Amerikaanse president Franklin Roosevelt -op weg naar Jalta- op een marineschip nabij het Suezkanaal een historische ontmoeting met Abdel Azziz ibn Saud, de stichter van het huidige Saudische koninkrijk (zie boven).

Die ontmoeting legde de basis voor wat sindsdien een erg vreemde politieke en militaire alliantie is tussen twee totaal verschillende en zelfs tegengestelde systemen en wereldvisies: die van de westerse liberale democratie en het harde moslimfundamentalisme van de Saudi's. 

Die alliantie hield stand tijdens de Koude Oorlog tegen het communisme en nadien tegenover het sjiitische fundamentalisme van Khomeini in Iran en de agressie van Saddam Hoessein in Irak. Nu nog steunen de VS voluit met informatie en wapenleveringen het Saudische optreden tegen de pro-Iraanse Houthi's in Jemen en samen bombarderen de VS en Saudi-Arabië de terreurgroepen Al Qaeda en IS in Syrië. Ook de olie en de enorme economische belangen van Riyad spelen daarbij een rol.

Toch is die relatie ernstig verstoord sinds de terreuraanslagen van 9/11 in New York en Washington, die bijna volledig werden uitgevoerd door Saudische terroristen. Sindsdien zijn de VS en Europa zich meer bewust geworden van de uiterst destructieve invloed die Saudi-Arabië ver buiten de grenzen heeft door het stimuleren van een erg radicale vorm van islam.

Tegelijk heeft het land een erg slechte reputatie op het vlak van mensenrechten en gaat het gebukt onder een familiedictatuur die zich baseert op een middeleeuws politiek model. Een "religieuze politie" is dan erg handig om elke vorm van oppositie brutaal de kop in te drukken, zeker als die steevast als "gericht tegen de godsdienst" wordt beschouwd.

De term "wahabieten" komt van Mohammed Abdel Wahhab, een erg radicale predikant die omstreeks 1700 een nauwe band sloot met de Saudische dynastie. Die band bestond niet enkel uit een huwelijk tussen beide families, maar Abdel Wahhab leverde ook het ideologische fundament voor de militaire expansie van de Saudi's. Het wahabisme bant zowat alle modernisme en alles wat "de eenheid van Allah" zou kunnen ondermijnen, beschouwt afwijkende meningen als "afgoderij" en legt volgelingen -en dan zeker vrouwen- erg strikte beperkingen op.

Dat fundament resulteerde in de verovering van het grootste deel van het Arabische Schiereiland en in 1925 zette Abdel Azziz ibn Saud -de eerste echte Saudische koning- de kroon op het werk door de inname van de voor moslims heilige steden Mekka en Medina, waar de profeet Mohammed geleefd had. De belangrijkste titel van de Saudische koning is dan ook "beschermer van de heilige plaatsen". Die titel en de organisatie van de hadj, de jaarlijkse bedevaart, geeft de Saudi's voor veel moslims een moreel gezag die ze daarvoor niet hadden.

Nochtans behoren de wahabieten ideologisch tot het hanbalisme, de kleinste, maar tegelijk ook de meest radicale van de vier soennitische rechtsscholen, die nauwelijks voorkomt buiten het schiereiland. Dankzij de oliedollars zijn de Saudi's er echter in geslaagd om hun radicale ideologie wereldwijd te verspreiden als onderdeel van hun strijd om invloed. 

Die petrodollars uit het koninkrijk ondersteunen al decennia op grote schaal allerlei extremistische bewegingen van Noord- en Oost-Afrika tot elders in het Midden-Oosten, tot extremistische groepen in de Kaukasus (Tsjetsjenië) tot de taliban in Afghanistan en Pakistan en andere extremistische moslimgroepen in Centraal-Azië, India en Zuidoost-Azië.

Het gaat dan om wapens, maar ook om korans en andere boeken en scholen waarin vooral het erg radicale wahabisme wordt onderwezen. Omdat veel moslims erg weinig diepgaande kennis van hun godsdienst hebben en het onderwijs in veel van die landen niets voorstelt, kunnen de wahabieten vrij gemakkelijk hun versie van de islam opwerpen als de enige echte.

Dat gebeurt overigens niet enkel ver weg, want ook hier hebben veel moskeeën en predikanten banden met de Saudi's. Het is op dat fundament dat haatpredikers en terreurgroepen hun "jihad" baseren en dat gaat zowel over de Saudische terrorist Osama Bin Laden en zijn Al Qaeda als het IS van "kalief" Abu Umar al Bagdadi.

Dat de Saudi's de wapens opnemen tegen zowel Al Qaeda als IS, is overigens geen tegenspraak, want het zijn rivalen in dezelfde ideologische vijver. Net daarom steunt Riyad overigens ook de onderdrukking van de Moslimbroederschap -opnieuw een potentiële rivaal- door het regime in Egypte. Anders gezegd: de Saudische monarchie wil wel het primaat over zijn eigen product behouden.