Indiase vrouwen verslaan multinational én vakbonden

Thee is lekker en gezond, maar niet altijd voor de tienduizenden vrouwen in India en elders in Azië die op de plantages instaan voor de erg arbeidsintensieve pluk van blaadjes. Veel van dat werk wordt gedaan door lokale vrouwen die erg slecht betaald worden en in armtierige omstandigheden leven.

De website van de BBC brengt nu een zeldzaam verhaal van een revolte door moegetergde theepluksters en dat nog wel in het erg patriarchale India. De theepluksters in de zuidelijke Indiase deelstaat Kerala verdienen iets meer dan drie euro per dag, zowat de helft van het gemiddelde voor dagloners in die staat. 

Toen de plantage in september een bonus van 20% wou afschaffen, kwamen de 6.000 ongeletterde vrouwen in opstand. Ze blokkeerden de wegen naar de plantage en -erger nog- naar Munnar, een belangrijk toeristisch centrum in Kerala.

Belangrijker nog: de vrouwen kwamen ook in opstand tegen de mannelijke vakbondslui die volgens hen onder één hoedje spelen met de plantage en met de lokale politici. Na bemiddeling door de regering van Kerala gaf de plantage toe en werd de bonus opnieuw uitgekeerd. Bovendien eisen de pluksters nu een loonsverhoging van 232 naar 500 roepies per dag, bijna een verdubbeling dus.

Volgens de Indiase wetgeving moeten theeplantages hun werknemers die op het domein wonen, onderbrengen in degelijke woningen met sanitair, maar in de praktijk is dat zelden het geval.

Begin september toonde een Britse documentaire van de BBC schrijnende beelden van de leefomstandigheden van theeplukkers en hun families in de noordoostelijke Indiase deelstaat Assam. De meeste huizen hadden geen toiletten en die dat wel hadden, hadden vaak overlopende beerputten.

Veel arbeiders en arbeidsters werden onder de armoedegrens betaald en waren ondervoed en erg vatbaar voor ziekten. Dat was onder meer het gevolg van de blootstelling aan chemische bestrijdingsmiddelen en in een aantal gevallen was er sprake van kinderarbeid op de plantages.

Als gevolg van de BBC-documentaire heeft de Londense winkel Harrods het merk Doomur Dulling Tea uit de rekken gehaald. Het concern Unilever dat eigenaar is van PG Tips en Liptons, belooft een onderzoek. Rainforrest Alliance -een organisatie die toeziet op ethische standaarden- geeft toe dat haar werking niet effectief is en herbekeken moet worden. Maar uiteindelijk zijn net blijkbaar de theepluksters zelf die als eersten in actie zijn gekomen.

Thee werd in de 19e eeuw door de Britten uit China gesmokkeld waarna er in India grote plantages werden aangelegd. India en China zijn nog altijd de grootste theeproducenten, maar ook de grootste consumenten.

De theesector is de op één na grootste werkgever in India met meer dan 1,1 miljoen werknemers. De meeste thee groeit in de staten Assam en West-Bengalen in het noordoosten en Kerala en Tamil Nadu in het zuiden. Veel plantages zijn in handen van grote concerns zoals Unilever en Tata, anderen zijn eerder kmo's.

De voorbije jaren is er in India een overaanbod van thee, waardoor de prijzen dalen, nu al tot onder de productieprijs. Veel kleine plantages die enkel thee verbouwen, kunnen dat niet aan en moeten noodgedwongen sluiten. De grote plantages blijven winstgevend, maar snoeien dan vooral in de personeelskosten.

Ondervoeding is endemisch bij veel werkers op theeplantages.

Door de crisis in de theesector riskeren veel pluksters om hun baan te verliezen.