Leve het Poolse spoor!
Het was een rustige week in Kazimierz Dolny, maar niet voor de Polskie Koleje Państwowe. De Poolse nationale spoormaatschappij heeft immers dag na dag duizenden treinen rijden in een land van 38 miljoen inwoners en tien keer de omvang van België. En dat lukt de PKP zoveel beter dan de NMBS presteert in het kleine landje bij de Noordzee.
Via de site van De Standaard vernemen we tot in Polen het bericht dat de NMBS vorig jaar 27.965 klachten mocht ontvangen, waarvan de helft over de falende stiptheid. Ik moet u iets vertellen.
In België wonen wij in Koksijde. Dat is het op één na laatste halteplaatsje voor de Franse grens. De terminus is De Panne-Adinkerke. Dat is ongeveer vijf kilometer van Koksijde. Eén halte, vijf kilometer: dan denk je toch dat zelfs de NMBS er niet in slaagt om op zo'n luttel trajectje vertraging op te lopen? Mis poes. Het voorlopige record staat op 20 minuten. Ik herhaal: vijf kilometer, één halte.
En? Hoe gaat het op dit eigenste moment? Valt het blad al? Want bij het vallen van het blad heeft de NMBS vertraging omdat er, stel je voor, veel bladeren op de sporen liggen. In de zomer is er vertraging omdat het te heet is en in de winter omdat het te koud is. En het hele jaar door omdat er weer eens een staking is.
Verbaast het u te vernemen dat mijn Poolse vrienden in een deuk liggen wanneer ik over het Belgische spoor vertel? Te heet? Te koud? In Polen was het afgelopen zomer tot 50 graden; toegegeven, dat is uitzonderlijk, maar 30 graden is standaard. In de winter wordt het makkelijk -30. Te heet? Te koud? De treinen van de PKP banjeren erdoorheen.
Klokvast
Polen is een groot land. Treinen leggen grote afstanden af. Warschau-Krakow bijvoorbeeld, de lijn tussen de twee belangrijkste steden, is 252 kilometer. De snelle Pendolino-trein haspelt dat af in 2.26 uur. Ter vergelijking: dat is twee minuten sneller dan de NMBS doet over de amper 136 kilometer tussen Koksijde (huis) en Brussel (werk).
Hier in Polen wonen we in Kazimierz Dolny. Het dichtstbijzijnde station is veertien kilometer verderop, in Puławy. Een provinciestadje, eerlijk gezegd. Máár met een superieur treinaanbod. Je kan elke dag met de nachttrein naar Kiev in Oekraïne. Je hebt verbindingen naar 44 Poolse bestemmingen met onderweg enkele tussenstations. Je hebt elke dag verschillende treinen naar de hoofdstad Warschau.
De Intercity-trein doet over die 133 kilometer 1.35 uur, dus bijna een uur sneller dan de NMBS van Koksijde naar Brussel sjokt. Wat meer is: zelden heeft de PKP vertraging, ondanks de vaak gigantische afstanden die de Poolse treinen afleggen. En áls er vertraging is, is dat meestal tien tot maximaal twintig minuten. Maar veel vaker gebeurt het me dat de trein bij vertrek en aankomst er exact op de geplande minuut is.
Topservice
Aan het loket in zo'n uithoek als Puławy kan je tickets kopen voor elke mogelijke Intercity-verbinding in heel Polen. Naar Warschau betaal je een luttele 7 euro. Je kan kiezen of je aan het raampje wil zitten. Je plaatsje is gereserveerd. De lieve dame aan het loket benadrukt met een groene fluostift het nummer van je wagon en je zitplaats. Wat een service, en dan ben je nog niet eens op de trein.
De zaligheid gaat door aan boord. Dankzij je gereserveerde plaats ben je, in tegenstelling tot ritten met de NMBS, zeker dat je kán zitten. Een vriendelijke dame rijdt rond met een karretje met verse thee, koffie, water en snoepgoed. Het bedrijf T-Mobile zorgt voor gratis en feilloze wifi.
Je ziet dat andere passagiers hun ticket via het internet of de handige PKP-app voor de smartphone hebben gekocht: op het moderne Poolse spoor controleert de treinbegeleider even graag een reisbevestiging op de gsm als een klassiek ticket. Mijn papieren ticket wordt gescand. En dan knipt de begeleider het ook nog eens. Een schattig relict uit vroeger dagen.
De wagons komen in twee soorten. De moderne, met twee zetels naast elkaar, zoals bij de NMBS. De wagons van de oudere treinen zijn onderverdeeld in coupés met zes zitplaatsen. Maar ook die oudjes puffen en steunen tijdig en vlot door de landschappen met dorpen met houten huizen en daartussen eindeloze bossen.
Op een dag, tijdens zo'n lange rit, keek ik wat langer naar die bossen, zag onnoemelijk veel sparren en dennen maar ook opvallend veel zilverberken. “Wat is de nationale boom van Polen?”, vroeg ik mijn geliefde. Ze keek op van haar boek en stelde de poëtische wedervraag: “Bedoel je in onze literatuur en poëzie?”, terwijl deze pragmatische Belg louter kwantitatief dacht. East is East and West is West, Rudyard Kipling wist het al.
In België zijn de stationsgebouwen indrukwekkend en de treinverbindingen krakkemikkig. In Polen is het omgekeerd. De PKP zet vooral in op de core business, de treinen dus. Momenteel werkt het Poolse spoor aan de uitbreiding van zijn diensten via een hogesnelheidstrein.
Sinds 14 december 2014 rijdt deze Pendolino met zijn maximumsnelheid van 250 kilometer per uur tussen de grote steden. Een rit tussen Warschau en Krakow kan al vanaf 12 euro. Momenteel kan je Pendolino’s nemen tussen Warschau, Kraków, Katowice, Wrocław en Gdańsk. Het Poolse spoornet van de toekomst wordt dus performant als het TGV-net in Frankrijk. Om al die redenen, een oproep: Leiding en vakbonden van de NMBS, kom naar hier, reis, kijk en leer.