Japanse troepen kunnen opnieuw overzees optreden
De goedkeuring gebeurde tegen de achtergrond van grote protesten van bezorgde burgers en vredesgroepen in Japan, maar is een feit door de meerderheid van de regerende liberaaldemocratische partij van premier Shinzo Abe en de New Komeito, de boeddhistische coalitiepartner.
Volgens de erg nationalistische premier Abe is de nieuwe en meer agressieve doctrine nodig om nieuwe uitdagingen in Azië zoals de opgang van buurland en rivaal China aan te pakken. "De wetgeving is nodig om het volk en een vredevolle manier van leven te beschermen en om oorlogen te voorkomen", zei premier Abe na de goedkeuring.
De nieuwe wet laat Tokio toe om troepen -of liever eenheden van de "zelfverdedigingsmacht"- overzees in te zetten als niet enkel Japan, maar ook de bondgenoten bedreigd zouden worden. Dat slaat op onder meer de Verenigde Staten, maar wellicht ook landen in Zuidoost-Azië met wie Japan goede betrekkingen onderhoudt zoals de Filipijnen, Maleisië en mogelijk ook Indonesië. Net die landen liggen met China overhoop over het bezit van eilanden in de Zuid-Chinese Zee, net zoals Japan en China eilanden in de Oost-Chinese Zee betwisten.
Pacifistische grondwet wordt afgezwakt
Als één van de weinige landen ter wereld heeft Japan in de grondwet "afgezien van oorlog als middel om internationale conflicten te beslechten". Dat is verankerd in artikel 9 van de grondwet van 1947. Die grondwet was toen wel opgesteld onder Amerikaanse bezetting en dateert van kort na de Tweede Wereldoorlog.
In de realiteit is Japan sinds 1951 opnieuw een soevereine staat en bezit het sinds 1954 een zelfverdedigingsmacht ter zee, te land en in de lucht. Was die aanvankelijk erg beperkt, dan is die intussen meegegroeid met de enorme toename van de Japanse economie en is die zelfverdedigingsmacht met 247.000 manschappen met het meest moderne wapentuig één van de meest machtige legers ter wereld.
De opkomst en de forse bewapening van China en de spanningen met het communistische Noord-Korea hebben in Japan tot een ommekeer in het strategisch denken geleid. Twintig jaar geleden nam Japan voor het eerst deel aan vredesmissies van VN-troepen in Cambodja. De voorbije maanden oefenden Japanse marineschepen met die van de VS en de Filipijnen in de Zuid-Chinese Zee.
In feite is de nieuwe doctrine dus een aanpassing aan de bestaande realiteit in het Verre Oosten. Het pacifisme is nog altijd sterk geworteld in Japan, dat bij veel van zijn buren nog altijd de erfenis van een erg agressief buitenlands beleid van 1894 tot 1945 met zich meesleept. Veel van die buren, vooral in Zuidoost-Azië zijn nu echter meer beducht voor eventuele agressie van China dat buitensporige territoriale eisen inzake eilanden en maritieme routes stelt, dan die van Japan en uiteindelijk gaat het om de militair en economisch enorm belangrijke zeestraten in Zuidoost-Azië, die naar de Indische Oceaan en die naar Australië en de Stille Oceaan.
