Historisch nucleair akkoord tussen Iran en wereldmachten

De afgelopen 16 dagen hebben de zes grote machten (de vijf nucleaire machten China, de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland plus Duitsland) samen met Iran diplomatieke marathonsessies gehouden om uit de 12 jaar oude impasse rond het nucleaire programma van Iran te geraken.

Gisteravond al waren er meldingen dat de onderhandelingen bijna rond waren, maar het Witte Huis stelde dat er voor enkele belangrijke zaken nog steeds geen oplossing was. Die laatste verschillen zijn kennelijk afgelopen nacht nog opgelost geraakt.

"Al het harde werk heeft iets opgeleverd, we hebben een deal", liet een Iraanse diplomaat vanmorgen weten aan het persagentschap Reuters.

Teheran moest het Westen ervan zien te overtuigen dat het Iraanse nucleaire programma niet dient om atoomwapens te maken. Het Westen is namelijk bang dat Iran in het geheim aan een atoombom werkt en legde internationale sancties op die een zware impact hebben op de Iraanse economie. Iran heeft altijd gezegd dat het alleen energie wil opwekken met het kernprogramma en wil de deal vooral sluiten om onder de sancties uit te komen.

Het akkoord houdt in dat Iran zijn civiele kernprogramma gaat beperken. Zo wordt het aantal centrifuges voor het verrijken van uranium teruggeschroefd van 19.000 naar 6.100. De voorraad uranium moet ook slinken van 10 ton tot 300 kilogram. Bovendien zal een reactor omgebouwd worden zodat die geen plutonium meer kan aanmaken als nevenproduct. Dat alles moet ervoor zorgen dat Iran zeker de komende tien jaar niet genoeg nucleair materiaal kan produceren om een atoombom te maken.

Belangrijk is ook dat onderzoekers van het Internationaal Atoomenergieagentschap binnen de 24 dagen toegang moeten krijgen tot een verdachte nucleaire site. Dat is iets waar Iran zich lang tegen verzet heeft.

In ruil daarvoor zullen de sancties tegen Iran worden afgebouwd en wordt Iran uit zijn diplomatieke isolement gehaald. Vooral de economische sancties worden afgezwakt en dat is erg belangrijk voor de Iraanse economie. Zo zou 100 miljard dollar aan middelen vrijkomen die tot nu toe bevroren waren. Verder kan er een einde komen aan het olie-embargo en zullen Iraanse banken niet langer financiële restricties krijgen.

Het Amerikaanse wapenembargo zou wel zeker nog vijf jaar gelden. Bovendien zouden de sancties binnen de 65 dagen opnieuw volledig van kracht worden als Iran zich niet aan de afspraken houdt.

Voor dit alles is een stappenplan met Iran afgesproken.

Het akkoord is een grote politieke overwinning voor de Amerikaanse president Barack Obama en zijn Iraanse ambtsgenoot Hassan Rouhani. Die laatste werd twee jaar geleden verkozen tot president van Iran en probeert sindsdien de relatie met de rest van de wereld te ontdooien.

Al twaalf jaar praat Iran met de VS, Rusland, China, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland over de voorwaarden waaronder het kerntechnologie mag gebruiken. Het overleg kende weliswaar heel wat grote tussenpozen en dieptepunten. De laatste overlegronde duurde 21 maanden en het akkoord is nu bereikt na een marathonoverleg van meer dan twee weken.

Toch kan Amerika, en met name het Congres in Washington, een akkoord nog dwarsbomen. Dat heeft 60 dagen de tijd om het akkoord onder de loep te nemen. Tot dan alvast kan president Barack Obama de sancties niet opheffen. Als het Congres de deal verwerpt, kan Obama zijn veto opwerpen. Dat veto kan daarna door het Congres nog worden overroepen via een tweederdemeerderheid. Hier zal het uitkijken naar wat de Israëlische lobby in Washington zal kunnen forceren. Israël is namelijk fel tegenstander van een akkoord met Iran.