Vredesonderhandelaar van FARC gedood bij luchtaanval

Het leger voerde vorige week donderdag een luchtaanval uit op een kamp van de FARC in de provincie Cauca, een van de bolwerken van de rebellen. Daarbij zouden 27 rebellen om het leven gekomen zijn.

Eén van hen blijkt Pedro Nel Daza te zijn, ook bekend onder zijn alias Jairo Martínez, zo liet de FARC weten. Martínez nam deel aan de vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse overheid en de FARC in de Cubaanse hoofdstad Havana. Hij sloot zich in februari 2014 bij het team aan.

Martínez wordt ervan verdacht achter de ontvoering van een sergeant van het Colombiaanse leger te zitten. De soldaat kwam in 2010 na 12 jaar vrij.

Volgens de FARC was Martínez op het moment van de dodelijke luchtaanval op een "educatieve vredesmissie". Het is niet ongewoon dat leden van het onderhandelingsteam geregeld naar Colombia terugkeren, om hun collega's te informeren over het verloop van de vredesgesprekken.

In het weekend kwam ook een andere bevelhebber van de rebellen, Ramon Ruíz, om bij een andere aanval van het leger in de provincie Chocó.

Na de luchtaanval van het leger hieven de FARC-rebellen hun eenzijdig uitgeroepen wapenstilstand op. Dat was sinds december van kracht.

De Colombiaanse president Juan Manuel Santos wil tijdens de vredesgesprekken - anders dan tijdens vorige pogingen - niet van een wapenstilstand weten, omdat de FARC die alleen maar zou gebruiken om zich te hergroeperen en te herbewapenen.

Toch besliste Santos in maart om de luchtaanvallen op de FARC-rebellen stop te zetten. Maar omdat de rebellen verschillende keren hun eigen wapenstilstand schonden - in april doodden ze nog 11 soldaten - kwam Santos op die beslissing terug. Sindsdien zijn al zo'n 40 rebellen gedood.

Santos waarschuwde de rebellen na de luchtaanval van vorige week dat de druk op hen zal aanhouden. Ondanks de escalatie van het geweld blijven de twee partijen wel praten in Havana. De vredesgesprekken zijn afgelopen maandag herbegonnen.

De onderhandelaars voeren al sinds 2012 gesprekken over vijf hoofdonderwerpen:

• landhervorming
• de integratie van de FARC in het politieke landschap van Colombia
• de ontmanteling van het door de FARC beheerde drugsnetwerk
• een algemene wapenstilstand en ontwapening van de FARC
• gerechtigheid na afloop van het conflict (onder meer voor de slachtoffers, maar heeft ook te maken met amnestie)

Op dit moment gaan de gesprekken over de ontwapening van de rebellen en gerechtigheid na het conflict.

Het conflict in Colombia geldt als het langst lopende conflict in het westelijk halfrond. De FARC ontstond in 1964 na een door Amerikaanse troepen gesteunde aanval op de linkse "vrije boerenenclave" Marquetalia. Maar het geweld in het land gaat terug tot 1948, toen conservatieven en liberalen, zoals wel vaker in Latijns-Amerika, met getrokken messen tegenover elkaar stonden, bekend als la violencia.

Het geweld in Colombia heeft in meer dan een halve eeuw aan naar schatting 200.000 mensen het leven gekost. Meer dan 5 miljoen Colombianen zijn erdoor op de vlucht geslagen.