Komt met de overwinning van Cameron een "Brexit" dichterbij?

"In 2017 zullen we aan de Britse bevolking een referendum geven met een duidelijke keuze tussen in of uit. In een hervormde Europese Unie blijven, of er helemaal uitstappen", zo klonk het op 23 januari 2013 uit de mond van David Cameron.

Het was met de hete adem van de Eurokritische partij UKIP van Nigel Farage in de nek dat de Britse premier die belofte deed. Farage is nu weggestemd, maar Cameron blijft bij zijn belofte. "We zullen het referendum over in of uit de EU aanbieden", klonk het vandaag tijdens zijn overwinningsspeech.

Europa moet veranderen: minder macht in Brussel, meer voor Londen. Daar komt het op neer nu Cameron opnieuw in Downing Street 10 mag huizen.

Cameron wil aan de Britten in 2017 dus een hervormde EU kunnen voorleggen. Het zal nu zaak zijn voor de Britse oude en nieuwe premier om aan zijn Europese collega's duidelijk te maken want hij precies wil...en om zijn wil ook te krijgen.

"Cameron wil dat lidstaten meer bevoegdheden krijgen, onder meer om fraude en misbruik bij uitkeringen van migranten van binnen de EU beter te kunnen aanpakken. Dat gaat niet over veel geld , maar ligt politiek zeer gevoelig", weet Pieter Cleppe van de Eurokritische denktank Open Europe.

Maar in een echte verdragswijziging heeft de rest van Europa in elk geval niet veel zin. Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker waarschuwde maandag al voor overdreven verwachtingen. "Ik wil niet dat Groot-Brittannië de EU verlaat, maar ik wil ook niet dat de EU alleen naar Britse bevelen moet luisteren."

Cameron zal een eerste keer zijn grieven kunnen voorleggen op een speciale EU-top in Letland, binnen twee weken. Maar de verwachting is dat vooral de Europese top in Brussel van 21 juni het startschot zal zijn voor de onderhandelingen. "De rest van Europa is op zijn hoede voor twee jaar afmattende onderhandelingen over de toekomst van Groot-Brittannië in de Europese Unie", luidt de analyse in de Britse krant The Guardian.

Met welke resultaten Cameron thuis zal kunnen komen, zal bepalend zijn voor de uitslag van het referendum. "Als je aan de Britten gewoon vraagt of ze lid willen blijven, is het antwoord fifty-fifty", zegt Pieter Cleppe van Open Europe. "Vraag je aan hen of ze lid willen blijven van een hervormde Europese Unie, dan is een overgrote meerderheid voorstander om lid te blijven. Cameron wil dus de legitimiteit van het Britse lidmaatschap versterken door hervormingen te vragen."

Europees president Donald Tusk heeft intussen gereageerd op de overwinning van Cameron.

"Ik reken erop dat Cameron er een zaak van zal maken dat Groot-Brittannië binnen de Europese Unie blijft", klinkt het. "Groot-Brittannië speelt een belangrijke rol in de EU. Ik ben er diep van overtuigd dat het voor geen enkel land beter zou zijn buiten de Europese Unie. Een sterkere EU is in het belang van elke lidstaat, ook van het Verenigd Koninkrijk."

N-VA-Europarlementariër Sander Loones - overigens in dezelfde fractie als Cameron - vindt dat Europa in elk geval moet luisteren naar de Britse stem. "Cameron heeft duidelijk een mandaat gekregen om op een andere manier deel uit te maken van Europa. Ik denk dat het aan de burger is om te bepalen of ze deel willen uitmaken van de club. Maar je maakt wel deel uit van de club: het is niet mogelijk om eenzijdig verwachtingen op te leggen."

Philippe De Backer, Europees Parlementslid voor Open VLD, erkent dat het bijzonder complexe onderhandelingen zullen worden. "Er kan over bepaalde modaliteiten gepraat worden, er kan gepraat worden over een Europa met twee snelheden. Maar aan de fundamentele principes zoals het vrij verkeer kan niet geraakt worden", aldus De Backer in een gesprek met deredactie.be.

Een Brexit behoort volgens De Backer altijd tot de mogelijkheden, al vermoedt hij dat het zo'n vaart niet zal lopen. "Bij de Britse Conservatieven zelf en bij de Britse zakenlui en jongeren zijn er heel wat voorstanders van het lidmaatschap tot de Europese Unie. Het Verenigd Koninkrijk heeft een plaats binnen de EU, zonder de Britten zou de Unie verschralen."