Moord en geweld weer alledaags in El Salvador

Maart 2015 wordt in de geschiedenisboeken ingeschreven als de maand met het hoogste aantal moorden in El Salvador in de voorbije tien jaar. De hoop op een langzame, maar zekere weg naar een betere toekomst, na de wapenstilstand tussen de grootste twee straatbendes, is daarmee volledig de kop ingedrukt. Moord en geweld zijn weer de normaalste zaak van de wereld in het Centraal-Amerikaanse land.

Afgelopen maand werden 481 mensen vermoord in El Salvador, dat zijn er zo'n 15 per dag. In vergelijking met de maand maart in 2014 is het aantal moorden met 52 procent gestegen. Het mag duidelijk zijn: El Salvador is nog altijd een van de gevaarlijkste landen ter wereld die niet in een oorlog of conflict betrokken zijn.

En toch was er niet zo lang geleden een sprankeltje hoop op een betere toekomst. Drie jaar geleden, in februari 2012, sloten de grootste twee straatbendes namelijk een wapenstilstand. De regering en de Katholieke Kerk staken hun nek uit om MS-13 (Mara Salvatrucha) en Calle 18 te overtuigen de wapens neer te leggen. Het bestand maakte van El Salvador een iets minder gewelddadig land, het aantal moorden daalde in de jaren daarna met de helft.

Maar elke hoop op een geweldarmere samenleving lijkt nu volledig de kop ingedrukt. De wapenstilstand werd al een jaar geleden door de toenmalige president officieel als voorbij verklaard en de Salvadoraanse overheid heeft het steeds moeilijker om daarmee om te gaan. De moordcijfers van de voorbije maand, zwart-op-wit, drukken de machthebbers en bij uitbreiding de hele bevolking met de neus op de feiten.

Hard tegen hard

De toegenomen agressie spitst zich niet alleen toe op een strijd tussen de straatbendes, ook de confrontatie tussen de straatbendes en de veiligheidsdiensten is aan het escaleren. Vorig jaar werden 40 politieagenten omgebracht, in de eerste drie maanden van dit jaar vonden minstens 17 agenten de dood.

De politie beantwoordt het geweld van de straatbendes zelf met geweld. "We zijn in oorlog met de bendes", gaf een topman bij de politie onlangs toe. Het standpunt van de politie daarbij is dat ze zelf "geen geweld creƫert, maar het bestrijdt". Maar niet iedereen ziet dat zo. "De enige aanpak die iets opgeleverd heeft, is de directe dialoog met de bendes", zei een belangrijke onderhandelaar van de vorige regering eerder deze week.

Richting oorlog

De strijd tussen de straatbendes ligt overigens niet alleen aan de basis van het toegenomen aantal moorden.Ā Ook de drugshandel is een groot probleem in het land.Ā De zwakke overheid en de wijdverspreide corruptie maken van het land een ideale draaischijf voor internationale kartels om drugs vanuit Latijns-Amerika de Verenigde Staten binnen te smokkelen. Dat daarbij al eens doden vallen, hoeft niemand te verbazen.

Alles bij elkaar, zo stelt InSightCrime, dat georganiseerd geweld op het Amerikaanse continent onderzoekt, lijkt het geweldpatroon in ElĀ Salvador steeds meer de vorm van een oorlog aan te nemen.

Meest gelezen