"Jeruzalem op kookpunt van polarisatie"

Jaarlijks stellen de hoofden van de diplomatieke missies van de EU-landen in Israël een rapport op over de situatie in Jeruzalem. Dat moet de beleidsmakers van de EU adviseren over de regio.

Het rapport is doorgaans geheim, maar de versie van vorig jaar is nu gelekt aan de Britse krant The Guardian. Dat verslag is opvallend kritisch voor het beleid van Israël en omschrijft de situatie in Jeruzalem als "een kookpunt van polarisatie en geweld", dat we niet meer gezien hebben sinds de Tweede Intifada (Palestijnse opstand tussen 2000 en 2005).

Meer nog: Jeruzalem zou nu meer verscheurd zijn dan sinds de Zesdaagse Oorlog van 1967, toen Israël het oosten van de stad veroverde samen met de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook, de Sinaï en de Golan. Er is "een gevaarlijke spiraal van geweld die een bedreiging vormt voor de tweestatenoplossing", het model van vredesakkoord waarbij Israël naast een Palestijnse staat zou bestaan.

Feit is wel dat er vorig jaar een forse toename was van gewelddadige incidenten in Jeruzalem en daarrond met als belangrijkste feit de ontvoering en moord op drie Joodse jongeren en een gelijkaardige wraakactie waarbij een Palestijnse jongen werd vermoord. Dat leidde dan weer tot een nieuwe oorlog in Gaza. Sommige analisten spreken al van een "Silent Intifadah" of nieuwe sluimerende Palestijnse opstand tegen Israël.

De belangrijkste reden voor die toename van spanningen en geweld is het systematische beleid van de Israëlische overheid voor de bouw van nieuwe Joodse nederzettingen in en rond Jeruzalem, vooral dan in "gevoelige gebieden".

Tegelijk worden Palestijnen uit hun huizen gezet en wordt land onteigend voor de bouw van woningen voor Joodse kolonisten. Op die manier wordt het Arabische karakter van veel wijken op termijn vervangen door een Joods-Israëlisch.

Ook uit het rapport scherpe kritiek op de manier waarop Israël omgaat met de status van de Tempelberg of "Haram al-Sharif", die heilig is voor joden en moslims. Voor de joden is dat de rots waarop de tempels van Salomon en Herodes stond, voor de moslims is de huidige Rotskoepelmoskee van de kalief Umar uit de zevende eeuw de derde meest heilige plaats na Mekka en Medina.

Het EU-rapport roept de lidstaten op tot hardere sancties tegen Israël om die kolonisatiepolitiek af te zwakken. Tegelijk zouden de Verenigde Staten overwegen om in de VN-Veiligheidsraad een resolutie goed te keuren die het principe van het "tweestatenmodel" verankert.

De verkiezingsoverwinning van de "hardline" premier Benjamin Netanyahu -een groot voorstander van nieuwe kolonies- maakt de situatie er zeker niet gemakkelijker op.

• weigeren van visa aan Joodse kolonisten die geweld gebruiken of ertoe oproepen
• EU-consumenten duidelijk maken welke producten in Joodse kolonies in Palestijns gebied gemaakt werden
• EU-bedrijven en touroperators aanzetten om het kolonisatiebeleid niet te ondersteunen