Jordanië, cruciale bondgenoot voor het Westen

Het Hashimitische Koninkrijk Jordanië is een relatief nieuw en klein land, maar is door zijn strategische ligging en zijn erg professioneel leger een belangrijke bondgenoot van het Westen in een woelige regio.

De recente oorlogen in Irak en Syrië hebben het kleinere buurland Jordanië weer naar voor geschoven als een strategische erg belangrijke bondgenoot. Vliegtuigen van de internationale coalitie tegen de terreurgroep IS in de buurlanden, maken gebruik van het luchtruim en luchthavens in het relatief rustige Jordanië. In de recente luchtcampagne tegen IS nemen Jordaanse vliegtuigen overigens zelf deel.

Met bijna acht miljoen inwoners is Jordanië geen grootmacht, maar het beschikt wel over een leger van 110.000 manschappen dat modern is uitgerust en bekend staat als erg professioneel. Dat leger wordt overigens opgeleid door vooral Amerikaanse en Britse eenheden. Daarnaast hebben de Jordaniërs ook een erg goede inlichtingendienst die zeer goed de vinger aan de pols houdt van wat er reilt en zeilt in de woelige regio va het Nabije Oosten.

Het is echter vooral de strategische ligging tussen Israël en de Palestijnse gebieden, Syrië, Irak en Saudi-Arabië dat Jordanië een groot belang geeft.

Er zijn ook zwaktes. Zo vangt het land behalve tal van Palestijnse vluchtelingen ook nog eens bijna een miljoen Iraakse en sinds kort ook 500.000 Syrische vluchtelingen op. Binnenlands moet koning Abdullah II (boven met zijn zoon) rekening houden met een oppositie van de Moslimbroederschap en met soms gewelddadige jihadistische groeperingen, vooral in en rond de stad Ma'an.

Bondgenoot van het Westen

Jordanië is al decennialang een betrouwbare bondgenoot van het Westen en krijgt dan ook financieel heel wat hulp uit de VS en de Europese landen. Koning Abdullah II treedt zo in de voetsporen van zijn vader, koning Hoessein (links), en zijn overgrootvader Abdullah I.

De familie is van goeden huize, want de Hashimitische dynastie stamt af van de familie van de profeet Mohammed, de stichter van de islam in de 7e eeuw. Duizend jaar lang was de Banu Hashim de "behoeder van de heilige plaatsen Mekka en Medina" in Arabië met de titel sharif.

AP1967

In de Eerste Wereldoorlog namen de Hashimieten -met de steun van Britse officieren zoals T.E. Lawrence (of Arabia)- het voortouw bij de grote Arabische opstand tegen het Ottomaans-Turkse rijk dat toen al 500 jaar de dominante macht was over het Midden-Oosten, maar de kant van Duitsland had gekozen.

De beloftes van onafhankelijkheid werden echter niet ingelost en na de oorlog kwam het tot spanningen tussen de Arabieren en de Britten over het bezit van Syrië en Jordanië. Bovendien werden Hashimieten door de Saudi's verdreven uit Mekka en Medina. De Hashimitische emir Abdullah I (links)nam toen "Trans-Jordanië" in en werd daar in 1922 erkend door de Britten met onder meer minister van Koloniën sir Winston Churchill. Dat kleine emiraat Trans-Jordanië werd in 1946 het onafhankelijke Hashimitische Koninkrijk Jordanië.

1936 AP

Tussen 1950 en 1967 maakte ook de Palestijnse Westelijke Jordaanoever deel uit van Jordanië, maar nadien liet het koninkrijk zijn eisen vallen, ook verloor het Oost-Jeruzalem met de voor de moslims heilige Tempelberg aan Israël. De gematigde pro-westerse koers bleef evenwel behouden en sinds 1994 heeft Jordanië een vredesverdrag met Israël.

Hoe dan ook, in een regio waar de vrienden niet voor het oprapen liggen, is de prowesterse koers van Jordanië voor de VS en de westerse bondgenoten meer dan welkom. Zelfs als IS verslagen wordt, zal het koninkrijk een belangrijke rol krijgen in de hertekening van het landschap in het Nabije Oosten.

AP1942

Meest gelezen