Saudische koning Abdullah (90) is overleden

Abdullah was koning van het conservatieve Saudi-Arabië sinds 2005, maar hij kwam feitelijk al tien jaar eerder aan de macht door de zwakke gezondheid van zijn voorganger, koning Fahd, die in 1995 een beroerte had gekregen. De laatste jaren ging ook de gezondheid van Abdullah achteruit. Hij stierf om 1 uur 's nachts plaatselijke tijd.

Abdullah probeerde Saudi-Arabië te moderniseren, maar dat ging heel langzaam. Onder zijn bewind kregen vrouwen iets meer rechten. Ze mochten deelnemen aan lokale verkiezingen en aan de Olympische Spelen. Met de auto rijden mogen ze echter nog steeds niet.

Enkele andere opvallende, voor de buitenwereld "kleine" moderniseringen: muziek op de staatszenders na een decennialang verbod, eerder verbannen boeken en boeken van vrouwelijke auteurs mochten worden verkocht.

In eigen land moest de koning ook constant strijd voeren met radicale islamisten. Begin jaren 2000, na de aanslagen in de Verenigde Staten, sloeg hij hard terug tegen Al Qaeda, dat de monarchie omver trachtte te werpen. De terreurbeweging moest uiteindelijk uitwijken naar Jemen, waar een nieuwe tak werd opgericht: Al Qaeda op het Arabische Schiereiland.

Op buitenlands vlak gooide Abdullah, meer dan zijn voorgangers, het gewicht van zijn olierijke land in de strijd om het Midden-Oosten in een bepaalde vorm te gieten.

Prioritair daarbij was de invloed van grote rivaal Iran in te perken, dat hoofdzakelijk sjiitisch is. Abdullah steunde verschillende soennitische groeperingen in hun strijd tegen bondgenoten van Iran in verschillende landen. In Syrië stonden de twee landen recht tegenover elkaar.

De koning verzette zich ook hevig tegen de golf van opstanden die de voorbije jaren in de Arabische wereld tot stand kwam. Hij zag ze als een gevaar voor de stabiliteit en voor zijn eigen macht.

De Amerikaanse president Barack Obama drukte gisteravond laat zijn condoleances uit en prees de overleden koning voor de "moedige stappen" die hij heeft gezet om vrede in de Arabische wereld dichterbij te brengen.

De Amerikaanse vicepresident Joe Biden brengt een van de komende dagen een bezoek aan Saudi-Arabië om zijn respect te betuigen voor de familie van de overleden koning.

Saudi-Arabië is een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten in de moslimwereld. Volgens Obama was Abdullah "rotsvast overtuigd van het belang van de Amerikaans-Saudische relatie voor de stabiliteit in het Midden-Oosten en daarbuiten".

Toch waren er ook frustraties. Abdullah vond dat de Amerikanen wat harder mochten zijn in hun standpunten tegenover Iran en verwachtte ook meer steun voor de soennitische rebellen die de Syrische president Assad probeerden omver te werpen.

Koning Abdullah wordt opgevolgd door zijn halfbroer Salman, die 79 jaar oud is. Salman was Abdullahs kroonprins en voerde, door de zwakkere gezondheid van de koning, al een aantal taken van Abdullah uit.

Na het vrijdaggebed, wordt Abdullah begraven in de hoofdstad Riyad. De begrafenis van een koning in Saudi-Arabië is veeleer kleinschalig, zoals ingebed in de plaatselijke ultra-conservatieve godsdienstige gewoontes. Abdullah krijgt een alledaags graf op een publieke begraafplaats. Volgens het protocol is er geen officiële rouwperiode. Overheidsgebouwen blijven open en de vlaggen gaan niet halfstok.