Obama pleit voor rijkentaks in State of the Union

De VS heeft economisch de wind weer in de zeilen. Het was een zelfverzekerde Obama die het Congres toesprak, amper twee maanden na de nederlaag van zijn Democraten in de tussentijdse Congresverkiezingen. Obama is klaar voor de strijd die hij met het Congres zal moeten aangaan tijdens zijn laatste twee jaar, en zette het economische herstel (onder zijn beleid) in de verf.

"We zijn al vijftien jaar ver in deze nieuwe eeuw", stelde Obama vast. "In die vijftien jaar bereikte de terreur onze kust, vocht een nieuwe generatie een lange en dure oorlog uit, en verspreidde een recessie zich over ons land en de wereld." Maar de tijd van lange oorlogen is voorbij, en er komen ook economisch betere tijden aan.

Obama's toespraak, die in de VS live op televisie kwam, bracht een positieve boodschap voor de Amerikanen: "Het was, en is nog steeds, een moeilijke tijd voor velen. Maar vanavond slaan we de bladzijde om", zei Obama in zijn voorlaatste State of the Union.

"Dankzij een groeiende economie heeft het (economisch) herstel een positief effect op steeds meer huishoudens: eindelijk stijgen de lonen opnieuw." De president wees erop dat sinds 2007 nooit meer kmo's een loonsverhoging planden dan nu. Hij klopte zich op de borst over het feit dat de VS stilaan uit de recessie klimt, en haalde ook de stijgende beurs en "miljoenen nieuwe jobs" aan als voorbeelden om zijn woorden te staven.

Een voorstel dat ongetwijfeld het meest in het oog springt, is dat van een soort rijkentaks. Obama wil de belastingen naar omlaag voor de middenklasse, en wil ze verhogen voor de rijken en multinationals. Hij wil ook de achterpoortjes sluiten waarbij zij in verhouding weinig tot geen belastingen betalen.

Want, zo redeneerde de president, de economische ongelijkheid groeit, en dat kan niet: "Aanvaarden we een economie waarin slechts enkelen het spectaculair goed doen? Of willen we een economie waarbij de lonen stijgen, en waarbij iedereen die een inspanning meer kansen krijgt?"

Concreet denkt Obama aan een hogere belasting op vermogenswinst en dividenden. Die zou 320 miljoen dollar in het laatje moeten brengen, geld dat kan worden gebruikt voor een belastingverlaging voor de werkende middenklasse. Of zo'n rijkentaks er ooit komt, is twijfelachtig. De Republikeinen lieten al meteen negatieve reacties horen.

Obama zegt dat onder zijn beleid, de middenklasse erop vooruit is gegaan, een van zijn stokpaardjes. "Het verdict is duidelijk. De middenklasse-economie werkt. Mensen opportuniteiten bieden werkt. En die politiek zal vruchten blijven afwerpen, zolang de politiek er niet tussenkomt", waarschuwde hij de Republikeinen.

Obama beseft dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn is. Er is ruimte voor verbetering op verschillende fronten. Hij deed een oproep om de minimumlonen te laten stijgen en zo meer Amerikanen uit de armoede te halen. Ook in het onderwijs zijn hervormingen nodig, om meer mensen aan een betere, goedbetaalde job te helpen. Tot slot wil Obama een betere regeling voor zwangerschapsverlof en betaald ziekteverlof.

Obama begint aan de laatste twee jaar van zijn tweede ambtstermijn. Maar de politieke agenda waar de Democratische president de contouren van schetst, dreigt op een door Republikeinen gedomineerd Congres te botsen. Toch laat Obama zich niet in een hoekje dringen. Meer nog, hij liet zijn tanden zien en riep op tot samenwerking, daarbij (nog eens) dreigend met zijn veto tegenover het Congres als zij hem blijven dwarsbomen. 

Het moet gedaan met het politieke gekissebis, probeerde de president, door op te roepen voor "een betere vorm van politiek waarbij we uitgaan van elkaars waarden, in plaats van angsten."

Obama noemde concreet de Republikeinse pogingen om zijn verwezenlijkingen in de gezondheidszorg (Obamacare) terug te schroeven en de forse tegenwind voor zijn voorstel om een hele groep immigranten te laten regulariseren.

Voor de president zijn dat cruciale zaken waarbij hij niet zal aarzelen zijn veto te gebruiken als de Republikeinen hem dwarsbomen. "We moeten niet proberen om een oude strijd weer opnieuw uit te vechten", zei hij over de immigratieproblematiek.

Obama dreigt ermee zijn veto te gebruiken in een zevental zaken. Naast de gezondheidszorg en de immigratie zijn dat o.a. een oliepijplijn van Canada naar het zuiden van de VS, en mogelijke nieuwe sancties tegen Iran.

In de strijd tegen terreurgroepen zoals IS riep hij het Congres op om hem de hand te reiken "en de wereld te tonen dat we kunnen samenwerken."

"Meer dan elk ander land op deze aarde zijn we vrij om onze eigen toekomst te schrijven na deze recessie. Het is nu aan ons om te kiezen wie we willen zijn de komende vijftien jaar en de volgende decennia."