Europese scheepsrampen: van de Herald of Free Enterprise tot de Costa Concordia

Op de bitterkoude avond van vrijdag 6 maart 1987 voer de Herald of Free Enterprise uit de haven van Zeebrugge weg op weg naar Dover. In de haast vergat de bemanning de boegdeuren van de ferry te sluiten. Het schip maakte snel water, kapseisde en kwam te rusten op een zandbank net buiten de haven. Honderden passagiers kwamen vast te zitten in het schip en verdronken of raakten onderkoeld in het 3 graden koude zeewater. Van de ruim 500 mensen aan boord lieten 193 mensen het leven.

Na de ramp met de Herald of Free Enterprise kwam het “roll-on-roll-off”-systeem van de ferryschepen onder vuur te liggen. De onderste garagedekken in zulke schepen hebben een enorme oppervlakte die nergens onderbroken wordt. Wanneer er dan water wordt gemaakt, verliest het schip snel stabiliteit, wat nog wordt versterkt door de heen-en-weer schuivende vrachtwagens en auto's.

In de nacht van 28 op 29 september 1994 was de Estonia onderweg van de Estse hoofdstad Tallinn naar de Zweedse hoofdstad Stockholm.

Die nacht blies er een sterke storm op de Baltische Zee en grote golven beukten in op het schip. Vermoedelijk daardoor brak de voorste boegklep af en konden de golven zo maar in de garagedekken binnenrollen. De Estonia kapseisde en zonk. Van de bijna 1.000 passagiers en bemanningsleden werden slechts 137 mensen gered.

De ramp met de Estonia is nog steeds de grootste Europese scheepsramp in de naoorlogse geschiedenis. Opvallend: ook bij deze ramp was het “roll-on-roll-off”-systeem een bepalende factor. Pas na de ramp kwamen er strengere regels hierop.

Op 26 september 2000 zonk de veerboot Express Samina bij het Griekse eiland Paros in de Egeïsche zee, nadat het tegen rotsen was gevaren. 82 mensen kwamen daarbij om het leven. Vermoedelijk had de bemanning de automatische piloot te laat uitgezet en op het moment van de botsing zouden ze ook naar een voetbalmatch hebben zitten kijken. Er kwam een strafrechtelijk onderzoek en uiteindelijk werden de kapitein en de eerste officier van het schip veroordeeld.

Op 5 april 2007, alweer in Griekse wateren, liep het cruiseschip Sea Diamond aan de grond bij het Griekse eiland Santorini. Een dag later zonk het schip, twee Franse passagiers kwamen om het leven. De oorzaak werd gelegd bij de kapitein die te roekeloos zou hebben gevaren en die de evacuatie ook niet in goede banen zou hebben geleid. Hij kreeg een zware gevangenisstraf.

Bijna drie jaar geleden, op 13 januari 2012, voer het cruiseschip Costa Concordia tegen rotsen voor het Italiaanse eiland Giglio. Het schip kapseisde en zonk. De evacuatie van de 4.229 opvarenden verliep erg chaotisch. Uiteindelijk overleefden 32 mensen de schipbreuk niet.

Er kwam veel kritiek op kapitein Francesco Schettino, niet alleen omdat velen zijn gedrag als oorzaak zien van de botsing, maar ook omdat hij zijn schip verliet terwijl er nog honderden mensen aan boord waren. Schettino wordt momenteel vervolgd voor het doden door gebrek aan voorzichtigheid, het vroegtijdig verlaten van het schip en schade aan het milieu.

Het schip zelf werd dit najaar -  na een historisch grote bergingsoperatie -  naar de Italiaanse havenstad Genua gebracht waar het werd gesloopt.

Tussen 1 januari 2014 en 8 december 2014 probeerden 207.000 mensen de Middellandse Zee over te steken om hun thuisland in Afrika of in het Midden-Oosten te ontvluchten om een beter leven in Europa te zoeken.

Vaak wordt de reis geregeld door mensenhandelaars die daar schamele bootjes voor voorzien. En die bootjes halen vaak de Europese kusten niet: 3.419 immigranten lieten het afgelopen jaar het leven toen hun boot zonk.

Die clandestiene oversteek over de Middellandse Zee was het afgelopen jaar de meest dodelijke zeeoversteek ter wereld.