Wordt Kobane het "Stalingrad" van IS?

Sinds begin september woedt er rond de Syrisch-Koerdische grensstad Kobane een hevige slag tussen de Syrisch-Koerdische militie YPG en de terreurgroep Islamitische Staat (IS). Het resultaat kan bepalend zijn voor de toekomt van de regio.

Van net over de Turkse grens houdt de wereldpers al meer dan anderhalve maand de bitsige strijd in de gaten. De Syrische Koerden zijn teruggedrongen tot binnen Kobane, maar houden naar in huis-aan-huisgevechten wel stand. Dat komt dankzij Amerikaanse bombardementen op IS en -meer recent- de komst van Iraakse Koerden (boven).

De omgeving en de buitenwijken van Kobane zijn in handen gevallen van IS dat zware wapens aanvoert die het heeft buitgemaakt op het Iraakse leger.

Op het eerste zicht lijkt Kobane (of Ayn al-Arab in het Arabisch) niet van strategisch belang. Het is weliswaar een belangrijke grenspost langs waar meer dan 200.000 Syrisch-Koerdische vluchtelingen zijn kunnen ontkomen naar Turkije.

Kobane heeft echter een enorm symbolisch en propaganda-belang en dat voor alle partijen, wat de genadeloze strijd verklaart. Voor IS zou de verovering een belangrijke opsteker betekenen en een groot deel van de controle over Noord-Syrië opleveren. IS zou dan ook de Amerikaans-Arabische luchtbombardementen doorstaan hebben.

Voor de Amerikanen is Kobane dan weer een ijkingstoets voor hun luchtcampagne tegen IS in Syrië en Irak. In buurland Irak hebben de bombardementen IS kunnen stoppen in de buurt van de hoofdstad Bagdad en heeft het de Iraaks-Koerdische troepen geholpen om terrein te heroveren op de terreurgroep. 

AP2007

Bouwstenen van Koerdistan?

In Syrië zijn de VS en de Syrische Koerden echter veel later elkaar beginnen steunen. Dat komt omdat Washington de Syrisch-Koerdische YPG beschouwde als een lokaal filiaal van de Turks-Koerdische verzetsgroep PKK en die is niet enkel marxistisch geïnspireerd, maar werd tot voor kort ook beschouwd als een terreurgroep.

IS is echter een veel grotere bedreiging en dus is de VS de Syrische Koerden dan uiteindelijk toch te hulp geschoten met bombardementen en wapens. Dat laatste werd echter met mondjesmaat toegelaten door de Amerikaanse bondgenoot Turkije die tot nu zelf weinig last heeft gehad van IS en de Koerden als een groter gevaar beschouwt.

Voor die Syrische Koerden ligt Kobane tussen twee andere enclaves die ze in handen hebben. Dat zijn Efrin -ten noorden van Aleppo- en de streek rond Qamishli en al-Hasakah in het noordoosten van Syrië en dat laatste gebied grenst aan Iraaks-Koerdistan. 

Als IS de nederlaag mocht lijden in Kobane, kan dat op termijn een basis vormen voor de verbinding van de twee andere Koerdische gebieden in Syrië tot één West-Koerdistan of Rojava, grenzend aan het de facto zo goed als onafhankelijke Iraaks-Koerdistan.

Nieuwe grenzen in de regio?

Kobane heeft dus veel meer dan symboolwaarde, want het kan een bouwsteen vormen van wat sommigen hopen een Koerdische staat in het gebied zal worden.

Na de Eerste Wereldoorlog en de val van het Turks-Ottomaanse rijk overwogen de geallieerde overwinnaars om een onafhankelijk Koerdistan op te richten in delen van het huidige Turkije, Syrië en Irak. In het uiteindelijke Verdrag van Sèvres uit 1920 werd enkel een Koerdische staat in Turkije weerhouden en door de militaire heropstanding van Turkije onder Atatürk werd dat plan enkele jaren later ook opgegeven. 

Met de opmars van IS in Syrië en Irak zijn de grenzen tussen die landen -ook het gevolg van WO1- ook uitgevaagd. In Noord-Irak is de Iraakse staat verdwenen en houdt enkel autonoom Iraaks-Koerdistan stand. Mocht IS uiteindelijk verslagen worden, dan hopen de Koerden in Syrië en Irak om het vacuüm van het "kalifaat van IS" op te vullen met hun eigen staat. Het is net dat wat Turkije het meeste vreest, zeker nu het lijden van de Koerdische en jezidi-vluchtelingen de sympathie van velen in de wereld heeft gekregen.

Meest gelezen