Koerden rukken op naar grootste dam van Irak
Strijders van IS hadden de dam begin deze maand veroverd. Die dam is van erg groot belang voor de irrigatielandbouw, het drinkwater en de stroomvoorziening in het noorden van Irak en het bezit ervan gaf IS dus erg veel controle over het leven van de mensen in die streek.
Gisteren zijn Amerikaanse vliegtuigen begonnen met bombardementen op stellingen van de IS-rebellen nabij de Mosul-dam. Daarop hebben de Iraaks-Koerdische troepen een offensief gelanceerd tegen de oostkant van de dam.
Volgens collega Rudi Vranckx die in Iraaks-Koerdistan is, zou er nabij de dam hevig gevochten worden. De Koerdische "peshmerga's" zouden opgerukt zijn tot vlakbij de oostelijke kant van de dam, maar hun opmars zou vertraagd worden omdat de IS-rebellen mijnen hebben gelegd.
De Koerdische troepen krijgen echter nog steeds de steun van VS-vliegtuigen en drones die de IS-rebellen onder vuur blijven nemen. Als de Koerden de Mosul Dam in handen krijgen, is dat een erg belangrijke wending in de oorlog in Irak. Ze kunnen de IS-rebellen dan verder terugdringen ten westen van het stuwmeer en de rivier de Tigris.
De Amerikaanse vliegtuigen die de dam bestoken zouden nu ook van bases op het land opereren en niet enkel meer vanaf het VS-vliegdekschip USS George Bush in de Perzische Golf. Wellicht zijn die bases in Irak, maar meer wilde het Pentagon daar niet over kwijt.
Eerste oplawaai voor IS in Irak
Als de verovering van de Mosul Dam door de Koerden bevestigd wordt, is dat de eerste grote nederlaag voor de IS-rebellen in Irak sinds hun blitzoffensief eerder dit jaar. De Amerikaanse luchtaanvallen zitten daar voor een groot deel tussen.
Dat kan een -militair en psychologisch- belangrijk keerpunt zijn. De propaganda van het "kalifaat" van IS heeft toe nu toe de grote successen van de groep verklaard door "de hulp van Allah". Een rij van plotse nederlagen zou in de geesten van veel meelopers die stelling kunnen onderuit halen en dat is dan de zwakke plek van IS.
Intussen zouden ook drie soennitische stammen in de westelijke provincie Anbar de wapens hebben opgenomen tegen IS. Tot nu toe steunden veel Iraakse soennieten de opstand van IS tegen de door sjiieten gedomineerde regering in Bagdad, maar toch sluimerde er veel ongenoegen over de erg hardhandige aanpak door IS van de bevolking.
Nu er een nieuwe regering gevormd wordt die meer rekening wil houden met de soennitische minderheid, kan dat ook een "game-changer" zijn in de nieuwe Iraakse oorlog.
Mosul-dam is gevaar voor Mosul
Hoe belangrijk de dam ook is, hij is in slechte staat en een gevaar voor alles wat zich stroomafwaarts bevindt, het grootste deel van Irak dus. Sinds de bouw van de dam in de jaren 80 is hij geplaagd door technische problemen en had hij voortdurend herstellingen nodig.
Een Amerikaanse studie uit 2007 toont aan dat de Mosul-dam op een instabiele ondergrond gebouwd is en de gevaarlijkste dam ter wereld is. Een plotse doorbraak zou tot een vloedgolf van 20 meter hoog kunnen leiden die de grootstad Mosul 50 kilometer ten zuiden zou kunnen wegvagen. Daar wonen 1,8 miljoen mensen.
De gevechten rond de dam kunnen dus best niet te lang duren. Een terugtrekkend IS zou de dam kunnen opblazen, maar dan zouden ook de talrijke IS-rebellen ten zuiden van de dam vernietigd worden.