Toch nog een Felipe VI voor Spanje?

Onze koning Filip, in Spanje de koning Felipe VI. Toeval, maar toch is er een band tussen de koningsnamen bij ons en in Spanje. De eerste Spaanse koning met de naam Philippe of Felipe (links) kwam immers uit wat nu België is: Filips de Schone, hertog van Bourgondië en van de Lage Landen (Vlaanderen, Brabant, enz.) tussen 1482 en 1506. 

Zijn moeder, Maria van Bourgondië, was de erfgename van een van de rijkste dynastieën van die tijd, die zopas Bourgondië verloren hadden aan Frankrijk, maar nog altijd heersten over de Nederlanden. Van zijn vader, Maximiliaan van Habsburg, keizer van het Duitse Heilig Roomse Rijk, werd hij zeker ook niet armer. 

Filips de Schone zat dus op een berg goud en dat legde de basis voor zijn huwelijk met Juana, de dochter van koningin Isabella van Castilië en Ferdinand van Aragon, waardoor het pad geëffend werd naar de Spaanse kroon. En inderdaad, na het overlijden van Isabella in 1504, werd Filips regent en koning van Castilië nadat zijn vrouw ontoerekeningsvatbaar was verklaard.

Na zijn dood in 1506 werd Filips de Schone in Bourgondië, de Nederlanden en Castilië opgevolgd door zijn zoon Carlos, bij ons beter bekend als Karel V, Keizer Karel of Karel van Gent, die in 1516 ook koning van Aragon werd en zo de twee kernlanden van Spanje onder zijn kroon kon samenvoegen in een personele unie.

Opnieuw zat Spanje opgescheept met een buitenlandse koning die moeilijk Spaans of Catalaans sprak, iets waar de zuiderlingen niet zo aan wenden. Wel bracht hij als bierliefhebber brouwers uit de Lage Landen naar Spanje, die daar een biercultuur gesticht zouden hebben. Het Spaanse biermerk Yuste verwijst overigens uitdrukkelijk naar Carlos I en de Vlaamse brouwers die hij met zich meebracht.

Zijn zoon Felipe II volgde hem op in 1555, tenminste in Spanje, de Nederlanden en de kolonies in Amerika, maar ook in Napels, Sicilië en Sardinië. Deze Felipe was wel opgeleid in Spanje, dacht en sprak Spaans. Hij werd bekend van de opstand van de protestanten onder Willem van Oranje in de Nederlanden en van de mislukte expeditie van de Spaanse Armada naar Engeland in 1588, maar vreemd genoeg was Felipe II een erg machtige monarch die de daaropvolgende Engelse "Armada" naar Spanje kon afslaan.

De Habsburgse dynastie in Spanje zou nog twee koningen met dezelfde naam kennen: Felipe III (1598-1621) en Felipe IV (1621-1665). Met de volgende Carlos II stierf de dynastie van de Spaanse Habsburgers uit, wat tot een vernietigende oorlog in Europa en de koloniën leidde, de Spaanse Successieoorlog of in feite een eerste echte wereldoorlog.

In 1700 werd Philippe d'Anjou, de kleinzoon van de Franse koning Lodewijk XIV, uitgeroepen tot koning van Spanje. Omdat hij ook aanspraak kon maken op de Franse troon, werd het machtsevenwicht in Europa bedreigd en barstte de Spaanse Successieoorlog uit tussen Frankrijk en Spanje enerzijds en Engeland, Oostenrijkse Habsburgers, de Verenigde Provinciën en Savoye anderzijds. 

In Spanje kreeg de nieuwe koning Felipe V zoals hij nu heette, de steun van Castilië, maar Aragon/Catalonië koos de kant van de Oostenrijkse Habsburgers. Bij de vrede in 1714 behield Felipe V zijn Spaanse troon, maar moest hij zijn aanspraak op de Franse troon opgeven en de Zuidelijke Nederlanden (België dus) en bezittingen in Italië overlaten aan de Oostenrijkers.

Dat zinde hem niet en dus startte hij opnieuw de vijandelijkheden in Italië. In eigen land veegde hij de aparte status van Aragon/Catalonië en Valencia van tafel en werden die gebieden in Castilië ingelijfd. Vandaag de dag leidt dat nog altijd tot spanningen en tot het onafhankelijkheidsstreven van Catalonië in Spanje.

De nieuwe Borbón-dynastie zou tot nu 300 jaar regeren, maar niet onafgebroken. Een keer zat er een Italiaanse koning, Amadeo van Piëmont-Savoye, op de troon (1870-1873) en twee keer was er een republiek (1873-1874 en 1931-1939). Er komt dus nu opnieuw een Felipe op de troon, al zijn niet alle Spanjaarden enthousiast. Uitkijken dus of de twee Felipe's niet het begin en het einde vormen van de Borbón-dynastie.