Europese zeeën zijn er slecht aan toe

Via de rivieren belanden meststoffen in het water, wat leidt tot een overmatige groei van algen, waardoor er te weinig zuurstof in het water is. "Men noemt dat 'dead zones' op zee, en die kom je tegen in alle Europese zeeën op dit moment", zegt Hans Bruyninckx van het Europees Milieuagentschap. Het agentschap heeft een rapport uitgegeven over de toestand van de zeeën.

Door de overbevissing zijn veel vissoorten met uitsterven bedreigd. Slechts 3 procent van de soorten maakt het goed, 27 procent is er slecht aan toe en van 70 procent zijn er geen gegevens. Blauwvintonijn is verdwenen uit de toegang tot de Baltische Zee en de Europese populatie van paling bedraagt nog slechts 1 tot 7 procent van wat ze ooit geweest is.

Ook is de kwaliteit van het zeeleven aangetast door de verontreiniging. Hans Bruyninckx: "Wanneer je in Europa 100 meter langs een strand wandelt, dan kom je gemiddeld 700 stukjes plastic tegen. Dat is fenomenaal." Zeedieren verwarren plastic zakken vaak met kwallen en slokken het plastic naar binnen, zodat hun maag vol komt te zitten, en dieren kunnen ook verstrikt raken in plastic. Veel plastic valt uiteindelijk uiteen tot heel kleine korreltjes en die dringen in heel de voedselketen door.

Zes jaar geleden hebben de Europese lidstaten al maatregelen afgesproken tegen 2020. Het is een kwestie van ze uit te voeren, zegt Hans Bruyninckx: "Bijvoorbeeld op de Noordzee merken we dat er minder soorten overbevist zijn. Wat eigenlijk wil zeggen dat als men harde afspraken maakt en als men zich daaraan houdt, dat goed beleid werkt. Anderzijds wanneer je kijkt naar de Middellandse Zee en de Zwarte Zee, daar is het merendeel van de vissoorten overbevist, bijna 9 op de 10. In de Noordzee is dat 4 op de 10, dus we hebben nog een lange weg te gaan."

Ook de toenemende CO2-concentraties in de lucht en de opwarming van de aarde bedreigen de zeeën. De temperatuur aan de oppervlakte van de zeeën is in de laatste kwarteeuw tien keer sneller gestegen dan het gemiddelde sinds de metingen in 1870 begonnen zijn. De toegenomen CO2-concentraties maken de zeeën dan weer zuurder: sinds het begin van de industriële revolutie is de pH-waarde van het zeewater gedaald van 8,2 tot 8,1. Dat betekent dat de zeeën 26 procent zuurder geworden zijn. Die evolutie gaat 100 keer sneller dan in de voorgaande 55 miljoen jaar.

Plastic zakken (rechts en onder) lijken als ze in het water drijven op kwallen (links).