Wie is wie in de Fortis-affaire?

Fortis Bank is altijd al een van de financiële kroonjuwelen van het land geweest. Het was het goedehuisvaderaandeel dat elke brave belegger in zijn portefeuille had, de bank waar heel wat gezinnen een woonkrediet hadden lopen, de shirtsponsor van de grootste voetbalploeg van het land. Maar de overname van ABN Amro in financieel onzekere tijden brengt ook Fortis Bank in 2008 naar de afgrond.

De precaire situatie van de bank noopt de Belgische, Nederlandse en Luxemburgse regering in september 2008 om een belang van 49% te verwerven in de Fortis Holding. Toch is het vertrouwen daarmee niet hersteld. Grote klanten halen hun vermogen weg en het aandeel zinkt in de dagen daarna verder weg.

Wanneer de Nederlandse regering beslist om de Nederlandse delen van Fortis en het overgebleven deel van ABN Amro te kopen, kan de Belgische regering niet meer achterblijven. In de nacht van 5 op 6 oktober verkoopt onze regering grote delen aan het Franse BNP Paribas. De Fortis Groep blijft dan wel bestaan, maar wel in een sterk uitgeklede vorm. De aandeelhouders zien hun laatste euro verdampen, voelen zich bekocht en gepasseerd en stappen naar de rechtbank om de verkoop te laten vernietigen.

Voor de rechtbank van eerste aanleg stelt voorzitster Francine De Tandt (kleine foto) de regering nog gerust. Ze vonnist dat de verkoop volledig wettelijk is verlopen. Maar voor het hof van beroep loopt het mis. De 3 rechters die moeten oordelen raken er niet uit. Twee van hen, Paul Blondeel en Mireille Salmon, willen de aandeelhouders in het gelijk stellen, Christine Schurmans wil echter niet weten van een negatief arrest. Blondeel en Salmon herroepen uiteindelijk de beslissing in eerste aanleg zonder Schurmans, die zich ziek heeft gemeld.

Volgens het onderzoek van het parket heeft Schurmans vooraf wel Ivan Verougstraete ingelicht, de voorzitter van de eerste kamer van het Hof van Cassatie en de op één na hoogste magistraat van het land. Verougstraete zou het nieuws dan weer gelekt hebben aan de advocaten van zowel Fortis als aan Christian Van Buggenhout, de advocaat van de regering. Bovendien zou Schurmans ook haar man, Jan De Groof, op de hoogte hebben gebracht, die het nieuws als CD&V’er dan weer zou hebben gelekt aan de kabinetten van premier Yves Leterme en minister van Justitie Jo Vandeurzen.

Een week later is Ghislain Londers (kleine foto), de voorzitter van het Hof van Cassatie en de belangrijkste magistraat in ons land, genadeloos. Volgens hem “waren er duidelijke aanwijzingen van pogingen van belemmering van de rechtsgang”. De regering-Leterme biedt daarop haar ontslag aan, maar de verkoop van Fortis gaat uiteindelijk wel door. Enkele maanden later bereiken de overheid, de Fortis Holding en BNP Paribas immers een nieuw akkoord.

De rechtbank had 4 magistraten in beschuldiging gesteld in de zaak. Zowel Christine Schurmans, Ivan Verougstraete, Paul Blondeel en Mireille Salmon moesten zich verantwoorden. De eerste twee werden verdacht van schending van het beroepsgeheim, de twee anderen van valsheid in geschrifte omdat ze in hun arrest beweerden dat ze met 3 hadden gevonnist, terwijl Schurmans zich eigenlijk ziek had gemeld. De openbare aanklager had alleen lichte straffen geëist. Uiteindelijk krijgt alleen Schurmans de zwartepiet toegeschoven.

De politici gingen volgens het onderzoek vrijuit, al kregen ze wel een sneer. De veelvuldige telefoontjes tussen gerecht en politiek hebben het imago van beiden geen goed gedaan.

Voor de kleine aandeelhouders was deze zaak een van de laatste strohalmen om nog een eurocent terug te krijgen. Verschillende belangenverenigingen hadden zich dan ook gemeld als burgerlijke partij, maar hun verzoeken om te worden erkend, zijn telkens opnieuw afgewezen.

In de marge van deze zaak liepen en lopen er nog een handvol andere procedures.

• Het hof van beroep in Brussel onderzoekt of Francine De Tandt zich al dan niet heeft laten beïnvloeden bij haar beslissing in eerste aanleg. Zij vonniste toen dat de verkoop van Fortis volledig wettelijk was verlopen.
• Er loopt nog een tuchtprocedure tegen Christine Schurmans, maar die zal pas worden uitgesproken na de uitspraak in de grote strafprocedure.
• Christine Schurmans heeft een verzoekschrift ingediend bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Ze vindt dat de hoogste magistraten van het land en het parlement haar fundamentele rechten hebben geschonden.
• Ivan Verougstraete kreeg een lichte tuchtstraf omdat hij gecommuniceerd heeft over het arrest
• Paul Blondeel en Mireille Salmon zijn vrijgesproken van “belaging” door het Hof van Cassatie. Minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) had een strafonderzoek bevolen omdat beiden te veel druk zouden hebben uitgeoefend op Christine Schurmans. Schurmans had zich in deze zaak ook burgerlijke partij gesteld.