Doek valt over zaak-Lernout & Hauspie

Samen met het duo uit de Westhoek staan voor het hof van beroep in Gent nog 18 beklaagden terecht. Onder hen ook bedrijfsrevisor KPMG en huisbankier Dexia.

Het verhaal begon in de jaren 80. Jo Lernout en Pol Hauspie hadden een droom. Ze zouden computers verschillende talen leren spreken en opdrachten doen begrijpen. In november 1987 stichtten ze hun bedrijf: Lernout & Hauspie Speech Products.

Ze haalden fondsen op bij de plaatselijke middenstand. Het enthousiasme van Jo en Pol werkte aanstekelijk. Niet alleen in hun eigen regio maar ook ver daarbuiten. In 1996 werden Jo en Pol uitgeroepen tot managers van het jaar. Een jaar later investeerde softwaregigant Microsoft 45 miljoen dollar in het West-Vlaamse bedrijf. De trein was vertrokken.

Het hoogtepunt voor de stichters kwam er op 11 november 1999 met de opening van de Ieperse taalvallei: Flanders Language Valley. Prins Filip was erbij, net als heel wat prominenten en politici die wilden delen in het succes van Lernout & Hauspie.

Maar het feest bleef niet duren. In de zomer van 2000 berichtte de Amerikaanse beurskrant Wall Street Journal over onregelmatigheden bij de Koreaanse vestiging van Lernout & Hauspie. De krant stuurde een correspondente naar Korea en die ontdekte dat veel van de klanten van L&H nep waren. En er werden ook vragen gesteld bij de taalontwikkelingsbedrijfjes van Lernout & Hauspie, de zogenoemde LDC’s (Language Developement Companies).

Met de licenties die de bedrijfjes van L&H kochten, moesten ze de spraaktechnologie ontwikkelen in verschillende talen. Een succesformule volgens ex-topman Gaston Bastiaens want de bedrijfjes zorgden ervoor dat er kwartaal na kwartaal meer omzet kon worden geboekt, waardoor de koers van het aandeel steeg.

Maar het systeem stuikte in elkaar. De LDC’s bleken lege dozen, nevenbedrijven van L&H waar hun geld in ronddraaide, van omzet kon geen sprake zijn, klonk het. De Amerikaanse beurswaakhond SEC startte een onderzoek. Het aandeel kelderde. De toplui Lernout, Hauspie, Willaert en Bastiaens werden in april 2001 een tijdlang aangehouden. Het bedrijf ging in oktober van dat jaar failliet.

Op het proces dat in mei 2007 van start ging, bekenden Hauspie en Willaert gedeeltelijk. Lernout bleef erbij dat hij de jaarrekeningen niet vervalste en dat er geen sprake was van fraude.

Allemaal wijzen ze ook met een beschuldigende vinger naar bedrijfsrevisor KPMG. KPMG moest de boekhouding controleren, maar volgens het openbaar ministerie was er niet enkel sprake van onzorgvuldigheid in de uitvoering van de auditwerkzaamheden maar was er wel degelijk sprake van bedrieglijk opzet. KPMG zou zelfs getipt zijn over de fraude, maar deed niks of liet vervelende documenten verdwijnen, aldus het openbaar ministerie. KPMG ontkent.

Ook Dexia gaat volgens het openbaar ministerie niet vrijuit. Dexia wist volgens de aanklagers dat L&H zijn boekhouding vervalste en heeft daar bewust aan meegewerkt. Dexia ontkent.

Op het proces zijn voor de 4 toplui straffen gevraagd van 5 jaar, waarvan 3 jaar effectief. En voor KPMG en Dexia zware geldboetes.

Naar schatting 19.000 aandeelhouders die hun centen verloren in het L&H-avontuur, hebben zich in de loop van het proces burgerlijke partij gesteld. Of zij ook nog iets van hun belegde geld terugzien, zullen ze pas weten als de burgerlijke procedure van start gaat.

Vandaag doet het hof alleen uitspraak over schuld en straf. De drie rechters van het hof hebben zich nadat het proces was afgesloten in januari 2009, maar liefst 20 maanden gebogen over het arrest. Een uitzonderlijk lang beraad voor een uitzonderlijk lijvig dossier van maar liefst 400.000 pagina’s.

Caroline Van den Berghe