Bruno De Wever: "De held van de ene tijd wordt de schurk van de andere"
Helden komen en gaan, dat is de boodschap die Bruno De Wever wil meegeven. "De held van de ene tijd wordt de schurk van de andere." En het is niet altijd meer duidelijk wie die standbeelden precies waren of wat hun rol in de geschiedenis juist was.
"De geschiedenis is een grote vergeettrommel waar tal van figuren, bewegingen en organisaties volledig vergeten worden. De 19e eeuw is de eeuw van de standbeelden omdat de westerse wereld op dat ogenblik haar geschiedenis wilde ontdekken. Om dat te doen halen ze figuren als Godfried van Bouillon of Ambiorix van onder het stof."
Feit is dat hoe verder de figuur van onze tijd afstaat, hoe verder hij van ons bed staat. "Denk maar aan Godfried van Bouillon. We weten wat de eerste kruistocht heeft aangericht: dat zijn moordpartijen op onwaarschijnlijk grote schaal. Maar hij staat daar toch maar centraal in Brussel. Het is duizend jaar geleden, we hebben daar minder problemen mee dan figuren die dicht bij ons leven staan en waar burgers zich vandaag nog emotioneel betrokken bij voelen. En dan komen we automatisch uit bij de Tweede Wereldoorlog."
Allesbehalve een nieuw fenomeen
Het verwijderen van standbeelden en gedenktekens is iets van alle tijden, benadrukt historicus Bruno De Wever. De discussie van vandaag is dus absoluut niet alleen van deze tijd.
"De Romeinen kenden het al met de damnatio memoriae: het volledig uit de geschiedenis wegknippen van bepaalde figuren. En als men na de Franse Revolutie de koning onthoofdt, verwijdert men ook de standbeelden van de Zonnekoning om aan te tonen dat het absolutisme gedaan is."
"Straatnamen zijn gemeentelijke bevoegdheid, maar Verschaeve en Van Severen zijn nationale figuren"
Wat nu met de Cyriel Verschaeve- en Joris Van Severenstraten in Vlaanderen? Moet het verleden met rust gelaten worden en blijft alles bij het oude? Of worden de beelden beter verwijderd?
"Het toekennen van straatnamen is een gemeentelijke bevoegdheid, maar je kan er natuurlijk niet onderuit dat figuren als Joris Van Severen en Cyriel Verschaeve nationale figuren zijn. Als je buiten het lokale een groep mensen hebt die zich daar vragen bij stelt, dan zou er een debat gevoerd moeten kunnen worden."
Toch roept De Wever ook op tot nuance. "We moeten geval per geval bekijken. Er is bijvoorbeeld al een verschil tussen Van Severen en Verschaeve, hoewel ze in hetzelfde vaarwater zitten. Joris Van Severen is gestorven in 1940, hij kan dus op geen enkel moment verantwoordelijk gesteld worden voor de Tweede Wereldoorlog, terwijl Verschaeve bij verstek ter dood veroordeeld is door de Belgische justitie." Hij noemt het toekennen van een straatnaam aan zo iemand dan ook problematisch. "Verschaeve is geen randfiguur."