Hoe gevaarlijk zijn windmolens voor vleermuizen?

Elk jaar verliezen heel wat vleermuizen het leven in een windmolen. Exacte cijfers voor Vlaanderen zijn er niet, maar het zou gaan om twintig vleermuizen per jaar per windmolen. In Duitsland gaan ze ervan uit dat het in totaal om 250.000 dieren per jaar gaat.

"Het is ook moeilijk te tellen", zegt Joris Everaert, vleermuisexpert van het Instituut voor Natuur en Bos, aan VRT Nieuws. "Vele vleermuizen sterven aan longschade door de luchtdrukverschillen. Die vleermuizen vallen dus niet meteen naar beneden, maar kunnen soms pas enkele dagen later sterven."

Het Instituut Natuur en Bos maakte onlangs een wetenschappelijk rapport op met enkele aanbevelingen. Zo zou het beter zijn om geen windmolens meer te plaatsen in een gebied van tweehonderd meter rond bosrijk gebied. 

"Op die plekken vliegen er heel wat vleermuizen rond en dus is daar het risico het grootste", zegt Everaert. "Sommige types vleermuizen zien windmolens bovendien als bomen. En dan wordt het gevaarlijk." 

"Windmolens vormen een markant herkenningspunt in het landschap", vult Kris Boers, vleermuisexpert van Natuurpunt, aan. "Ze gebruiken ze om zich te oriënteren. Bovendien vliegen er heel wat insecten in de buurt van zulke windmolens. Ook daarom komen er meer opdagen."

Het Instituut Natuur en Bos overhandigde het rapport aan het Agentschap Natuur en Bos, dat er een interne leidraad van maakte. "Zo weet iedereen binnen onze organisatie wat ons standpunt is als het gaat om het risico van windmolens op vleermuizen", zegt Jeroen Nachtergaele van het Agentschap aan VRT Nieuws.

Concreet zullen energieproducenten mogen kiezen als ze een windmolen willen bouwen op "mogelijks risicovol gebied". Ofwel kiezen ze voor een onderzoek naar het risico op vleermuizen op die plek - wat jaren kan duren - ofwel kiezen ze voor de "stillegmodus", waarbij de windmolens stilvallen als de vleermuizen uitvliegen.

Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open VLD) betreurt alvast de "nieuwe drempel voor het gebruik van windenergie". "Het is de hoogste tijd dat we allemaal samen onze schouders onder hernieuwbare energie zetten, en stoppen met excuses te zoeken om dat niet te doen", zegt hij.

Bij het Agentschap voor Natuur en Bos betreuren ze die reactie. Volgens experts zou het productiviteitsverlies neerkomen op 1 tot 3 procent. Langs de andere kant zou 90 procent van de dode vleermuizen kunnen worden voorkomen.

"Energieproducenten kunnen kiezen voor de "stillegmodus" en terwijl een onderzoek voeren", zo is nog te horen. "Als uit het onderzoek blijkt dat er geen risico is, dan mogen ze ook met die "stillegmodus" stoppen."

Organisatie Natuurpunt laat intussen weten dat zij al zo'n twee jaar overleg plegen en samenwerken met de energiesector over de bescherming van vleermuizen. "En de eerste akkoorden zijn al een jaar geleden afgesloten."

"Natuurbeschermers en windmolenuitbaters zijn samen aan het onderzoeken hoe het aantal slachtoffers van vleermuizen en andere bedreigde diersoorten bij windmolens zo klein mogelijk kan worden gehouden", klinkt het.

In de Oost-Vlaamse gemeente Melle loopt een eerste pilootproject tussen Natuurpunt en windmolenuitbaters. "Daar zal de aanwezigheid van vleermuizen rond molens nauwlettend gemonitord worden. Het toont dat het mogelijk is om in gesprek tot oplossingen te komen."