Hoe help ik mijn peuter/kleuter zichzelf redden in het water?

De verdrinking van een 4-jarige jongetje in Harelbeke eerder deze week deed bij veel, zo niet alle ouders, de haren ten berge rijzen. We zetten allemaal wel eens een zwembadje buiten in de zomer, trekken naar een (openlucht)zwembad, een zwemvijver, naar zee... Om nog maar te zwijgen van de vijver in de tuin, en wat als je gaat eendjes voeren in het park? "Verlies je kinderen geen seconde uit het oog", is het mantra, maar elke ouder weet dat je dat niet élke seconde kan volhouden.

Wat kan je als mama of papa doen om een drama te helpen voorkomen? De Vlaamse Reddingsfederatie geeft de tip om kinderen al op heel jonge leeftijd meer zelfredzaam te maken in het water, letterlijk. Door met hun peuters en kleuters te praten, maar ook door hen eenvoudige techniekjes aan te leren, zegt voorzitter Philippe Raes in "De ochtend" op Radio 1.

"In eerste instantie kunnen ouders kinderen al heel vroeg attent maken op de mogelijke gevaren. Net zoals je zegt, 'let op voor het verkeer', 'steek niet zomaar de straat over', steek niet alleen de straat over', zoiets gelijkaardigs kan ook in verband met water: 'ga niet alleen naar het zwembad'."

"Daarnaast bestaan er oefeningetjes waarbij je kinderen al op heel jonge leeftijd, vanaf een jaar of 2, vertrouwd kan maken met water. Je kan hen dan ook echt al technieken aanleren waarmee ze zichzelf kunnen helpen. Hoe kan je je hoofd boven water houden, hoe draai je op je rug, hoe kan je jezelf al voortbewegend naar de kant begeven?"

In Het Laatste Nieuws staan tips voor oefeningen (lees ook onderaan dit artikel, nvr), maar daar is telkens iets voorhanden om vast te houden: de rand, een plankje, een buis... Kan zo'n klein kindje dat wel, ook in een situatie waar het in de problemen raakt? "In het begin oefen je dat inderdaad met hulpmateriaal, om het kind meer vertrouwen te geven, te leren hoe hij zich kan helpen. Gaandeweg, door meer ervaring en meer vertrouwen, is het de bedoeling dat hij of zij dat ook zonder materiaal leert."

Raes wijst er wel op dat je nooit kan weten hoe iemand reageert als hij of zij in een echte noodsituatie terechtkomt, in paniek raakt, of het nu gaat om een volwassene dan wel om een kind. "We zien wel dat iemand die kan terugvallen op mogelijkheden die hij geleerd heeft, minder snel in paniek raakt, sneller een mogelijke oplossing kan zien."

(lees verder onder de foto)

En wat met zwembandjes, zwemgordels... "Zeker geen slechte oplossing, alle hulpmateriaal dat kinderen kan begeleiden in het water is goed", zegt Raes. "Alleen, de meest gevaarlijke momenten zijn de onbewaakte momenten, waarop je die dingen even niet of gewoon niet gebruikt. Als je gegeten heb bijvoorbeeld. Of in de tuin, op een mindere dag. Jij als ouder vindt het geen zwembadweer, maar je kindje ziet dat misschien niet zo. Zwembandjes en zo zijn goede oplossingen, maar ze zijn niet zaligmakend."

Zwemmen staat momenteel niet in de ontwikkelingsdoelen van het kleuteronderwijs, het wordt dan ook niet op elke kleuterschool aangeboden. Als ouder kan je voor gewenningstechnieken terecht bij zwemclubs en organisaties die met de allerkleinsten aan de slag gaan. Op veel plaatsen zijn daar wel (lange) wachtlijsten voor.

Raes geeft ouders de tip om in de badkamer ook al spelenderwijs met water te experimenteren. "Laat eens water over hun gezicht lopen, dat ze weten hoe dat voelt, wat er gebeurt als ze met hun hoofd onder water geraken. En dat ze zich ook leren oriënteren."

• Kip aan het spit
  Het kind houdt zich vast aan een schuimrubberen buis, terwijl de lesgever die ronddraait
• De ramenkuiser
  Het kind hangt met twee handen aan de zwembadrand, en klautert zo langs de omtrek van het water. Het is belangrijk dat de schouders onder water blijven.
• De lift
  Het kind klimt langs een stok naar beneden om op de bodem een voorwerp te grijpen. Doe de oefening met een zwembril of open ogen.
• De reddingsboot
  Het kind kruipt vanuit verticale hang in een bootje of op een drijvend vlot. Het hoofd moet eerst onder water gebracht worden.
• De boei
  Het kind drijft ter plaatse op de rug, met hulp van de lesgever of terwijl het zich vasthoudt aan de kant. Oren moeten onder water blijven.

(Bron: "Wijs waterwennen", ontwikkeld door Baan Vier)