Turken in ons land na hun "ja": “wat hadden jullie eigenlijk verwacht?”
“Politici zijn zelf het probleem”
Binnenin een oude stoffige kluis van een Turkse kredietverlener in Schaarbeek staat het klein bureautje van Serpil Aygun (43). Serpil is hoofdredactrice van Binfikir (vrij vertaald: duizend gedachten), een Turks-Belgisch maandblad dat ze grotendeels alleen in mekaar steekt (en zelfs verdeeld).
“Alle meningen zijn welkom op onze opiniepagina’s”, verzekert ze. “Maar onze verslaggeving blijft absoluut neutraal. We beperken ons tot: wie, wat, waar en wanneer.”
(Lees verder onder de foto)
Maar als het gaat over het Turks referendum neemt ze een niet mis te verstane positie in. “Er is nog heel wat onduidelijkheid rond de manier waarop het referendum werd gehouden én de uitslagen.
“Tienduizenden niet officieel afgestempelde stembiljetten werden toegestaan. Bovendien is er op dit moment heel wat onenigheid tussen de aanhangers van de AKP, de partij van Erdogan. Ook daar zaten heel wat nee-stemmen tussen. De zeer nipte overwinning van de ja-stemmers lijkt me daarom niet helemaal correct."
Dat de volksraadpleging ook bij ons in Vlaanderen tot een diepe politieke verdeeldheid heeft geleid, is geen verrassing voor Serpil. “Wat hadden ze dan verwacht”, vraagt ze zich af. “Turkse Vlamingen voelen zich hier al generaties lang simpelweg niet thuis. Dat merk ik overal waar ik kom. Van de Haachtsesteenweg in Schaarbeek tot de Brederodestraat in Antwerpen.”
(lees verder onder de video.)
Wie daarvoor de grootste verantwoordelijkheid draagt, is overduidelijk, vindt Serpil. “Ik begrijp het niet. De politici die ons eigenlijk de oplossingen moeten aanreiken, veroorzaken meestal zelf de problemen die ons tegen mekaar opzetten. De Turkse jongeren willen enorm graag deel uitmaken van deze samenleving, maar ze krijgen het deksel op de neus. Op school, op de arbeidsmarkt en zelfs op straat voelen ze zich niet welkom.
In plaats van net díe problemen eerst op te lossen, pleiten sommige politici meteen voor de afschaffing van de dubbele nationaliteit. Nonsens. Iedereen weet dat zo’n maatregel geen enkel effect zou hebben op de integratie van Turken. Die openlijke aanvallen op alles wat met de Turken te maken vergroot net de afstand tussen de gemeenschappen. Het referendum is maar een symptoom daarvan.”
“Vergeet integratie en begin eens aan acceptatie”
Die mening wordt ook gedeeld door Said Bataray (34), IT’er en woordvoerder van de nieuwssite de Jonge Turken. “Het referendum en de aanhoudende heisa errond heeft één ding duidelijk gemaakt”, zegt hij. “We zijn weeskinderen die nergens bij horen, en we worden voortdurend geschoffeerd en zelfs geridiculiseerd.”
Daarmee verwijst Said naar politici die hameren op het gebrek aan burgerzin binnen de allochtone gemeenschap.
(lees verder onder de afbeelding.)
“Ze zeggen vaak dat we ons gewoon moeten aanpassen aan de Vlaamse normen en waarden. Hoezo?! Ik ben hier geboren en getogen, pendel iedere dag met de trein en werk in het hartje van Brussel. Wat moet ik nog meer doen? Misschien moeten we het woord integratie eens vervangen door acceptatie. Integratie kan enkel lukken als we aanvaard worden. Ik denk dat dat het probleem is. Met harde stellingen zoals ‘neem hun dubbele nationaliteit af’ en ‘ze moeten zich maar aanpassen’ los je helemaal niets op.”
(lees verder onder de video)
“Onherstelbare schade aan de wonde”
Volgens Said creëert de oneindige stroom aan controverse een wonde die niet de tijd krijgt om te helen.
“Intussen blijft de wonde groter worden, en is de schade onherstelbaar. Men begrijpt hier niet dat 75% van de Turkse Vlamingen voor een zogenoemde ‘dictatuur’ heeft gestemd.
Laten we de zaak rationeel bekijken: in de jaren ’60 werd hier een segregatiepolitiek ingevoerd, daarna kwam een mislukt inburgeringstraject. Dan krijg je dit soort toestanden en kunnen sommige mensen zich niet meer vinden in de maatschappij. En plots verschijnt er 3.000 kilometer verderop een figuur, die roept dat je een Turk bent en voorgoed een Turk blijft.”
(lees verder onder de video)
De retoriek die vooraf ging aan het referendum heeft er voor gezorgd dat Erdogan zelfs geen campagne moest voeren in Vlaanderen, besluit Said. “Een averechts effect dat iedereen had zien aankomen. Het discours heeft bij een wrange nasmaak nagelaten, waardoor ze de neiging hadden om terug te slaan. En dat deden ze, tijdens het referendum.”
“Fuck it”
Intussen neemt het wantrouwen alleen maar toe. En niet enkel ten opzichte van de politiek. Ook de media spelen daarin een rol, vertelt Said.
“De mensen zijn het beu dat ze belachelijk worden gemaakt door de media, die telkens naar dezelfde straat trekken om een karikatuur te maken van de Turken. En dan zijn ze verwonderd als niemand hen te woord wil staan? Als dit soort confrontaties blijft doorgaan, is de oprichting van die kleine allochtonenpartij helemaal niet meer zo ondenkbaar”, voorspelt Said.
“Tenzij je de Turkse gemeenschap alsnog wil omarmen. Anders steken ze hun middelvinger op en zeggen ze: ‘fuck it, ik ga die andere richting uit.’”
(Lees verder onder de video en foto)
De frustraties van de Turkse gemeenschap in Vlaanderen - en bij uitbreiding ook van de gehele allochtone gemeenschap – laaien na iedere complexe integratiekwestie weer hoog op, analyseert politicoloog Fouad Gandoul (39).
“En zulke kwesties waren de afgelopen jaren bijzonder talrijk. Denk maar aan het verbod op onverdoofd slachten of het hoofddoekenverbod. Beide dossiers hebben tot heel wat verzuring geleid.
Vooral omdat de hoofddoek plots een symbool werd van de onderdrukking van de moslima en het slachtverbod werd doorgevoerd zonder enige vorm van overleg. Het feit dat de standpunten van de Turkse gemeenschap in beide dossiers simpelweg werden genegeerd door de politiek, leidde tot vervreemding. Ze voelden zich niet gehoord.”
(Lees verder onder de video.)
Hetzelfde gevoel overheerst trouwens nu al binnen de Marokkaanse gemeenschap. “Daar heb je zelfs geen referendum voor nodig”, weet Gandoul. “Er is een grote groep kwetsbare Marokkaanse jongeren van de 3e en zelfs 4e generatie die zich nooit echt betrokken heeft gevoeld bij het integratiebeleid van Vlaanderen. Dat is een feit.”
Buikgevoel
Het stemgedrag van de Vlaamse Turken tijdens het referendum blijkt overigens heel wat gemeen te hebben met dat van de Vlamingen, vindt Gandoul.
“De Turken hebben hier niet gestemd vóór de grondwetswijzigingen van Erdogan, maar wel tegen het integratiebeleid in Vlaanderen. Het was een ‘foert’-stem, een proteststem. En dat gevoel hadden de Vlamingen in 2004 ook toen ze massaal voor het Vlaams Belang stemden. Zelfs na hun veroordeling wegens aanzetten tot haat en racisme, slaagden ze erin om 900.000 stemmen te ronselen. Omdat de Vlaming zich benadeeld voelde door het establishment. Kiezers reageren vaak impulsief, vanuit hun buikgevoel. En dat is ook bij Turken niet anders."