"Pano" bij Turkse Belgen in Beringen: "Ons hart klopt in twee landen"

Van de Turken die in België zijn gaan stemmen, heeft 75 procent "ja" gestemd, voor méér macht voor de president. Hoe komt het dat de band met hun land van herkomst zo groot blijft en de invloed van Erdogan hier zo sterk is? Ons magazine "Pano" zocht het uit in Beringen.

Afgelopen zondag vroeg Erdogan de Turken in een referendum of ze de grondwet willen laten aanpassen. Zo kan Turkije overschakelen van een parlementair naar een presidentieel systeem met meer macht voor de president. Ook de Belgische Turken krijgen de kans om mee te stemmen.

Op de redactie van "Pano" merken we een stijgende spanning: in Brussel breken rellen uit voor het stembureau. Minister Homans wil de erkenning van de Fatih-moskee in Beringen intrekken: er wordt te veel aan Turkse politiek gedaan en dat staat de integratie in de weg.

We trekken naar Beringen-Mijn, tien dagen voor het referendum. We willen de tijd nemen om uitgebreid met mensen te praten, jong en oud, geboren en getogen Beringenaar of inwijkeling. “Politiek is politiek en vrienden zijn vrienden,” zegt Zekay. Maar al gauw merken we dat de politiek in Turkije het sociale leven in Beringen-Mijn wel degelijk beïnvloedt.

Wie "neen" stemt in het referendum gaat daar voor de camera liever niet uitgebreid op in. Want ze willen geen ruzie met hun vrienden. Niet dat ze zouden aangevallen worden, maar ze zijn bang voor wat achter hun rug wordt gezegd. Wie een winkel, café of bakkerij heeft, vreest dat klanten hun zaak zullen mijden als ze te weten komen dat de eigenaar er een andere mening op nahoudt. Zoals Ehet. Hij beseft maar al te goed dat het niet zonder gevolgen zal blijven als hij luidop uitlegt waarom hij "neen" stemt, maar wil dat heel bewust toch doen.

Ehet: "Ik heb nu al problemen om naar Turkije te gaan"

Wie "ja" stemt doet dat ook uit volle overtuiging. Isa spreekt vol lof over de verwezenlijkingen van Erdogan in Turkije. Hij wil de president ondersteunen in zijn elan om het land voort tr ontwikkelen tot een economische speler waar rekening mee moet worden gehouden. "Erdogan is een man van zijn woord: wat hij zegt, doet hij."

Isa: "Erdogan is voor ons allemaal een held"

Die verheerlijking van Erdogan horen we bij jong en oud. Of je nu al 50 jaar in Beringen woont of net 21 bent. Zoals Berra. Ze legt ons uit hoe het komt dat de band met Turkije zo groot blijft, zelfs al ben je hier geboren. "Ik ben hier gelukkig. Maar alle twee de landen, zowel België als Turkije, vind ik even belangrijk. Ik vind het ook een meerwaarde dat wij ook een kans hebben om te kunnen stemmen over wat daar allemaal gebeurt. Ik denk dat u ook weet dat Turken ook gewoon zo nationalistisch zijn hé, dat zit echt gewoon in ons bloed."

Berra: "Ideaal dat hij meer macht gaat krijgen"

Selahattin Koçak, die opgroeide in Beringen, merkt dat de helden van zijn jeugd al lang niet meer de helden zijn van de jongeren nu. “Mijn helden waren bijvoorbeeld de Rode Ridder, tot die natuurlijk begon te vechten tegen de Turken. Clouseau. De Rode Duivels in '82. Dus ik begrijp dat mensen van mijn leeftijd net iets meer verankering hebben, net iets meer wortels hebben met hun omgeving dan de jongeren van vandaag."

"De jongeren van vandaag hebben eigenlijk veel meer redenen om trots te zijn op het land van herkomst. Als er hier een politieke cultuur bestaat van "we moeten je niet hebben". Of "jij bent problematisch voor onze samenleving als allochtoon of als moslim", dan moet je niet verwonderd zijn dat diezelfde jongeren van vandaag kiezen voor een thuisland waar een sterke leider zegt: "Kom maar naar mij, want ik zal wel voor u zorgen"."

Selahattin Koçak: "Wij, de tweede generatie, zijn ook verantwoordelijk"

Het werden tien heftige en boeiende dagen. We leerden warme, gastvrije Belgische Turken kennen. Eerst achterdochtig, maar naderhand open over hun hart dat in twee landen klopt. Trots en overtuigd "ja". Kwetsbaar "neen" en vooral ongerust over de toekomst. Wat de uitkomst van dit referendum brengt: een verdere polarisatie of een zoektocht naar meer stabiliteit en toenadering? Dat zal nog moeten blijken.

U kunt "Pano" intergraal (her)bekijken op VRT NU.

Meest gelezen