Deze video is niet meer beschikbaar. We beschikken momenteel niet over de rechten om deze video aan te bieden.

22/3, 1 jaar later: Het onderzoek

Op 22 maart 2016 wordt ons land getroffen door terroristische aanslagen op de luchthaven van Zaventem en in een metrostel in Brussel. De tol is bijzonder zwaar: 32 doden en meer dan 300 gewonden. De daders waren geen onbekenden. Na de aanslagen in Parijs op 13 november 2015 waren federaal parket en de politiediensten intensief naar hen op zoek. Meer nog, iedereen vreesde dat de terroristen ook in ons land zouden toeslaan. Waarom werd België het doelwit van de aanslagen en waren deze te vermijden?

Een reconstructie van het onderzoek aan de hand van exclusieve gesprekken met de top van de speurdersploeg en federaal procureur Van Leeuw. In de reportages geven we ook documenten uit het onderzoek, verhoren en foto’s die nooit eerder vertoond werden.

Een eerste reportage begint dag op dag een jaar geleden in de Brusselse gemeente Vorst. De politie heeft vooral via minutieus telefonie-onderzoek en het uitlezen van GPS-gegevens van gehuurde auto’s, een aantal safehouses van het netwerk in kaart gebracht.

Bovendien botsten de onderzoekers via een ander onderzoek naar valse identiteitskaarten op een adres in Vorst, dat ook mogelijk gelinkt was aan het terreurnetwerk. Ze zagen dat de contracten voor gas en elektriciteit afgesloten waren door een zekere Mehdi Vandenbus. Het contract bij Lampiris was beëindigd begin januari, zogezegd omdat de man vertrokken zou zijn naar Spanje. Een achtkoppige gemengde ploeg van Franse en Belgische speurders wil een kijkje gaan nemen in dat pand.

Ze hebben geen assistentie van de speciale eenheden omdat ze ervan uitgaan dat het pand leeg zal zijn omdat de contracten beëindigd waren. Dat bezoek in de Driesstraat zal een doorbraak betekenen in het onderzoek.

(lees verder onder de video)

Bekijk: de inval in de Driesstraat in Vorst - een doorbraak in het onderzoek

De gebeurtenissen in de Driesstraat in Vorst leiden tot gemengde gevoelens bij de speurders en het federaal parket. Zo is er enerzijds het schietincident waarbij politie agenten onder vuur werden genomen.

Als bij wonder vallen er bij de politie slechts lichtgewonden, maar de psychologische impact bij iedereen is veel groter. De politie weet dat ze Salah Abdeslam op de hielen zit en het onderzoek krijgt daardoor een nieuwe dynamiek. "We kregen een boost", zo zegt een politieman.

En ook al kon Salah Abdeslam samen met een kompaan ontsnappen ondanks een massale machtsontplooiing in de Driesstraat en omgeving, toch hadden de speurders het gevoel een enorme stap vooruit te hebben gezet in het onderzoek. Ze hadden immers voor het eerst het bewijs dat Salah Abdeslam in ons land verbleef. Tot dan toe was dat slechts een hypothese, nu had men zekerheid.

Bovendien sloot het net zich rond hem. En, zo redeneerden de speurders, precies omdat Salah Abdeslam en de andere terroristen van het netwerk zich opgejaagd voelden, zouden ze fouten gaan maken. Die fouten zouden tegelijk ook mogelijkheden bieden voor het onderzoek.

Op die fouten moest de politie niet lang wachten. ’s Avonds al ontdekken ze dat Salah Abdeslam tracht telefonisch contact op te nemen met een jeugdvriend. De jeugdvriend houdt de boot af. Abdeslam neemt dan contact op met Abid Aberkane, een neef van hem. Abdeslam zegt hem dat hij in de shit zit. Aberkane (die perfect weet waar Abdeslam mee bezig is geweest) voelt zich geroepen hem te helpen.

De politie observeert Abid Aberkane en zo zien ze dat hij op 17 maart ’s avonds laat met een grote pizzabestelling naar het huis van zijn moeder rijdt in de Vierwindenstraat in Molenbeek. De politie vindt het verdacht dat de man met zulke hoeveelheden pizza’s het huis binnengaat. Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid weten ze dat Salah Abdeslam daar ondergedoken zit. Men wil eigenlijk in het pand binnenvallen in het weekend maar een lek in de Franse pers brengt alles in een stroomversnelling.

(lees verder onder de video)

Bekijk: de arrestatie van Salah Abdeslam

De arrestatie van Salah Abdeslam wordt ervaren als een overwinning. Premier Michel houdt samen met de Franse president Hollande een persconferentie. Het hele land haalt opgelucht adem: de man naar wie zo’n drie maanden intensief gezocht werd, is eindelijk gearresteerd.

Maar niemand is euforisch. Het federaal parket en de onderzoekers beseffen zeer goed dat de arrestatie van Abdeslam absoluut geen eindpunt is van het verhaal. Met Abdeslam is weliswaar een belangrijke pion gevat maar daarmee is nog lang niet het hele netwerk opgerold. Niet voor niets leven we nog steeds onder dreigingsniveau 3, het op één na hoogste niveau.

De arrestatie van Salah Abdeslam is groot nieuws en dat nieuws wordt ook gevolgd door de terroristen. Zij volgen in hun safehouses via computers en tablets intensief de berichtgeving op de Franstalige zenders. Uit het onderzoek blijkt dat zij inderdaad verrast waren door de arrestatie van Salah Abdeslam. Temeer ook omdat ze via de media vernemen dat Abdeslam goed meewerkte met het onderzoek. In hun oren klonk dat als erg bedreigend want dat zou betekenen dat ze ook snel dreigen opgepakt te worden.

Speurders en het federaal parket gaan ervan uit dat het eigenlijk altijd de bedoeling was van de terroristen om toe te slaan op het Europees voetbalkampioenschap in de zomer van 2016 in Frankrijk. Maar de arrestatie van Abdeslam doet hen overstappen naar plan B, de B van Brussel.

(lees verder onder de video)

Bekijk: De aanslagen van 22/3

Bij de aanslagen komen alles samen 32 mensen om en er zijn meer dan 300 gewonden. Het land is in shock. Nooit eerder werd België het slachtoffer van zo’n terreuraanslag.

Het politieonderzoek komt erg snel op een goed spoor dankzij een gouden tip van de taxichauffeur die de terroristen in de ochtend van 22 maart naar Zaventem bracht. Hij weet de politie exact te zeggen waar hij die terroristen ophaalde, in de Max Roosstraat in Schaarbeek. Daar vindt de politie nog 15 kilo explosieven (die ze niet konden meenemen omdat de koffer van de taxi te klein was).

In een vuilnisbak vlakbij vindt de politie ook een computer van de terroristen. Uit de gegevens op die computer zal blijken dat de terroristen een directe lijn hadden met IS in Syrië. Tussen de terroristen in Brussel en IS in Syrië is er strategisch overleg over mogelijke doelwitten maar ze krijgen ook advies vanuit Syrië over de manier waarop de bommen moeten gemaakt worden. Wie er precies schuilgaat achter dat contact in Syrië is niet helemaal duidelijk.

Verontrustender is dat er opnieuw twee terroristen zijn kunnen ontsnappen. In Zaventem is dat de man met de hoed, Mohamed Abrini. Aan het metrostation Pétillon keerde op het laatste moment Osama Krayem op zijn stappen terug. Hij gaat terug naar het safehouse aan de Kazernenlaan in Etterbeek en spoelt er de explosieven door in het toilet. Ook dat had veel erger kunnen aflopen.

De twee betrokken terroristen, Krayem en Abrini, zullen op 8 april gearresteerd worden.

(lees verder onder de video)

Bekijk: Wat nu?

De dood en de arrestatie van een groot aantal terroristen die betrokkenen waren bij de aanslagen van 22/3, betekent niet het einde van de terreurdreiging. Uit de verklaringen van een aantal terroristen weten we dat er nog steeds wapens circuleren. Hoe hard de politie ook zoekt, die wapens zijn nog steeds niet gevonden.

Maar de bedreigingen komen ook uit andere hoeken. Denk in dit verband aan de erg gespannen situatie in Syrië en Irak maar ook aan de problematiek van teruggekeerde Syriëgangers, van veroordeelde terroristen die vrijkomen en van radicalisering onder een deel van de bevolking…

Een nulrisico bestaat niet. Te vrezen valt dat we zullen moeten leren leven met deze dreiging. De vraag is alleen hoe we dat het best doen…

Herbekijk hier "1 jaar later - het onderzoek"

Deze video is niet meer beschikbaar. We beschikken momenteel niet over de rechten om deze video aan te bieden.

Meest gelezen