Sabena op zee: "Huwelijken zijn gestrand toen de ferry's ermee ophielden"

Zegt het u nog iets: RMT? Regie voor Maritiem Transport? Zelfs ik moest diep in m’n geheugen graven en ik was er destijds bij. Als kind keek ik op het strand van Oostende verlangend naar de pakketboten die mekaar kruisten bij de horizon.

Als jonge journaliste moest ik bij de regionale radio jarenlang jobstijdingen voorlezen over het bedrijf. Vol enthousiasme deden we met een groepje luisteraars nog een overtocht met de gloednieuwe jumboferry Prins Filip.

En eind februari 1997 voer ook ik mee op een van die laatste afvaarten. Treurige rituelen waren het. Veel oude Oostendenaars maakten de overtocht toen nog een keertje uit nostalgie, letterlijk met de tranen in de ogen.

In Oostende hadden ze het over de maalboot: de boot die de "mail" of post van en naar de Britten bracht. Een traditie die teruggaat tot 1846. Toen werd het "Bestuur van het Zeewezen" opgericht, de voorloper van de RMT. De Regie kwam er in november 1971, tot en met 28 februari 1997. De dag die iedereen achteraf zag aankomen. Het was uiteindelijk de beruchte minister Michel Daerden die de knoop doorhakte.

Eddy Lannoo: "Dat is een moment dat ik nooit zal vergeten. Jammer genoeg moesten we het vernemen via "Het Journaal"… Dan klap je dicht en heb je toch een paar uur nodig om dat te verwerken." Luc Antoine: "We dachten altijd: er zal niets gebeuren, we zijn vastbenoemd. En daar zit je dan, de moker op je hoofd."

(lees voort onder foto)

Lange tijd werd gedacht dat je broodje gebakken was wanneer je bij de RMT aan de slag kon. Er werkten 1.700 mensen. Ze hadden zelfs tuiniers om de hofjes van de kantoren aan de wal bij te houden.

Maar er moest wel degelijk hard worden gewerkt, vertelt Claudine Nayaert: "Ik was telefoniste en herinner me een dag waarop ze promotie gemaakt hadden met afvaarten voor 99 frank. Ze hadden er natuurlijk niet aan gedacht dat al die reservaties via mij zouden binnenkomen."

Arne Pyson: "We hadden twee koks aan boord voor 1.700 passagiers. En één afwasser die alles met de hand moest doen." De absolute glorietijd waren de jaren 60, toen ook de rest van Oostende deels daardoor volop bloeide. Het krioelde van de Britten aan de kade. De rood-zwarte schepen kregen fonkelende, koninklijke namen als Prins Albert, Marie-Christine.

Arne Pyson: "Koning Albert moet me nog 17 frank. Ik had de toenmalige prins zoals altijd een keertje ’s nachts een gebakken zeetongetje opgediend in z’n luxe-kajuit. Maar hij wou nog een drankje en de rekening was al afgesloten. Dus moest ik dat voorschieten."

"We hebben trouwens alles meegemaakt op de schepen: geboortes, zelfmoorden, vechtpartijen, feesten… En veel mensen die zeeziek waren ja. Ik had thuis een aparte kast voor mijn werkkleren, omdat die zuur roken. In het begin lag er nog linoleum op de vloer, dat ging nog. Later was dat tapijt, je kan denken hoe erg het was. Zelf was ik in het begin van m’n carrière ook vaak zeeziek. Maar ik zocht geen ander werk. Je gaat toch niet veranderen van werk als je vaart?!"

Wat deed de RMT de das om? Wie zijn schuldig?

Luc Antoine: "Het bedrijf is al gestart met een historische schuld van de voorganger en kreeg eigenlijk nooit een eerlijke kans." Jean-François Berden: "Verkeerd management was zeker een feit. Op den duur waren het allemaal directeurs. Misschien om zich alvast in te dekken tegen de tijd dat het faillissement kwam."

Het logge staatsapparaat kon met aanbestedingen enzovoorts onmogelijk opboksen tegen de kanaaltunnel en de geslepen Britse firma’s. De bouw van een jumboferry op de Boelwerf moest de oplossing zijn. Dover werd ingeruild voor Ramsgate.

De laatste ferry Prins Filip zou met een kostprijs van vier miljard frank uiteindelijk hét symbool worden van de fatale ondergang.
Luc Antoine: "Verkeerde keuze natuurlijk. Ze hadden voor dat bedrag twee vrachtschepen kunnen bouwen."

(lees voort onder de foto)

1.700 mensen moesten die februari afscheid nemen van hun droomjob. Het werd een Sabena op zee. Eddy Lannoo: "Als je gaat varen, worden de trossen losgemaakt en ben je zelfstandig. Iedereen heeft z’n taak, helpt elkaar en dat is uniek. We zijn achteraf elders aan de slag gegaan, maar dat gevoel van collegialiteit hebben we nooit meer gekregen en dat mist iedereen." Jean-François Berden: "Je bent je collega’s kwijt, je vrienden, je job, je schepen… Je bent eigenlijk alles kwijt".

Huidig burgemeester Johan Vande Lanotte was in die tijd al alomtegenwoordig. Hij beloofde lange tijd dat de RMT zou blijven. Misschien daarom dat ie vandaag geen behoefte voelt om nog eens terug te blikken op die periode.

300 mensen konden terecht bij de opvolger van de RMT, een kleiner privébedrijf dat in 2013 als Transeurope Ferries ook de boeken zou neerleggen. Iedereen die 50 jaar was, kreeg een regeling. De vastbenoemden bij de RMT kregen een nieuwe baan toegewezen. Er werd hen naar hun voorkeur gevraagd, maar daar werd nauwelijks rekening mee gehouden.

Claudine Nayaert: "Ik werd overgeplaatst naar de dienst Vreemdelingenzaken in Brussel. Plots moest ik het hele binnenland door voor controles, samenwerken met mensen die me natuurlijk niet graag zagen komen." Adriën Barbé: "Er was toen ook geen sprake van psychologische begeleiding of zo. Sommigen moesten plots cipier spelen en gingen eraan onderdoor. Er zijn toen ook huwelijken gestrand."

(lees voort onder de foto)

De mensen van nu volgen de schepen van toen. De Prins Filip vaart tussen Calais en Dover. Prins Laurent dobbert rond de Griekse eilanden. De RMT doemt nog op in hun dromen. Een enkeling wil nooit meer varen. Maar de vrienden van toen zien mekaar nog.

Freddy Tijs: "Wij hadden in de machinekamer de naam van de zwarte bende, we waren altijd vuil. Elke vrijdag gaan we met een groepje van toen nog altijd uit."

Er is ook een jaarlijkse reünie, er wordt geijverd voor een straatnaam en gefantaseerd over een nieuwe verbinding.
Jean-François Berdens: "Van in de zestiende eeuw werd er vanuit Oostende naar Engeland gevaren. De kanaaltunnel slibt dicht, er zijn Europese fondsen. Geef mij twee boten en over een jaar draait de boel winst." Ook de anderen missen de boten, fysiek. Adriën Barbé : "Als je op de zeedijk wandelt, de strekdam… Oostende is leeg he."

Wie meer wil weten over de Regie voor Maritiem Transport, kan terecht op de website ostendferry.be en op de Facebookpagina "RMT...wat ooit was".