"Bij rookverbod worden ondernemers meer geviseerd dan klanten"

Uit cijfers van de inspectiediensten blijkt dat "vooral 's avonds en 's nachts de tabakswetgeving uit 2011 overtreden wordt: ruim één op de vijf cafés houdt zich dan niet altijd aan het rookverbod.

Ondernemingsorganisatie NSZ noemt dat "niet fair ten opzichte van de vele cafés die het rookverbod wel respecteren. Dat zorgt voor oneerlijke concurrentie". "Eigenlijk loont het met andere worden om, al dan niet vanaf een zeker uur, roken toe te laten in de zaak. Indien cafés willen vermijden dat een vast deel van hun cliënteel voortaan thuis zou blijven, waar wel nog iets gedronken kan worden in combinatie met een sigaret, zit er soms niets anders op dan de asbakken boven te halen." Bovendien wachten volgens NSZ de cafés nog altijd op een herstelplan om het rookverbod te counteren.

Ook Danny Van Assche van sectorfederatie Horeca Vlaanderen vindt dat geen goede evolutie. "Eigenlijk had die bladzijde al lang moeten omgedraaid zijn", zegt hij. "Een ondernemer die het rookverbod aan zijn laars lapt, gaat zich te buiten aan een vorm van oneerlijke concurrentie tegenover de mensen die de wet wel naleven."

Daarbij maakt Van Assche twee kanttekeningen. "Ten eerste tonen de cijfers aan dat er in verhouding veel meer horeca-uitbaters worden beboet dan rokers die op heterdaad worden betrapt. Daarom zouden we de oproep willen doen aan de inspectiediensten om consequent te zijn en ook de rokers zelf aan te pakken."

Een tweede bemerking gaat over ondernemers die er alles aan gedaan hebben om de wet na te leven, en dan toch moeten opdraaien voor stiekeme rokers. "Er zijn voorbeelden genoeg van grote zaken, zoals discotheken, waar de uitbaters er alles aan doen om de regels te doen respecteren. Als de inspectie toch een sigarettenpeuk vindt op de grond, dan wordt de "schuldige" ondernemer daar hard voor aangepakt. In die gevallen pleiten we voor meer clementie."

Ook ondernemersorganisatie Unizo sluit zich bij dat standpunt aan. "De wet die het roken verbiedt in horecazaken is er voor iedereen, en moet dus door iedereen nageleefd worden", zegt Filip Horemans, woordvoerder van Unizo. "Wie de wet niet naleeft, benadeelt de andere ondernemers die de wet wél naleven." Toch vindt Unizo, net zoals eerder Horeca Vlaanderen, dat de inspecties vooral de horeca-ondernemers viseren en dat de rokers bij de controles zoals ze nu opgevat worden, vaak vrijuit gaan.

"Als café-uitbaters hun klanten toch laten roken, en vooral 's avonds en 's nachts de asbakken weer bovenhalen, zoals uit de inspectiecijfers blijkt, dan doen ze dat enkel en alleen om te overleven", zegt Erik Beunckens, afgevaardigd bestuurder van Fedcaf. De federatie van cafés in België wijst erop dat er in de voorbije vijf jaar zo'n 5.000 café de deuren hebben moeten sluiten. "Voor ons is de oplossing duidelijk: laat de uitbater en de klant zelf beslissen, of ze roken en roken toelaten."

Het is geen nieuw standpunt van Fedcaf, dat zich altijd op het punt heeft gesteld dat een café niet een openbare ruimte is, maar een privéruimte met een openbaar karakter, aldus Beunckens.

"De hele discussie over roken op café is een hypocriete aangelegenheid", vindt de woordvoerder van Fedcaf. "Ondanks dat rookverbod blijven tabaksproducten vrij te koop. De overheid verdient er zelfs miljarden aan belastingen en accijnzen mee, maar je mag het dan niet consumeren ... Als ze eerlijk belang zouden hechten aan de volksgezondheid, dat ze dan de tabaksverkoop in de hele Europese Unie verbieden."

Vrijheid, blijheid dus? "Nee", zegt Beunckens. "We willen ook niet terug naar de tijd van de bruine kroeg waar je de lucht in twee kon snijden door de dikke tabaksrook, als je er binnen kwam", zegt Beunckens. "Als roken weer zou toegelaten worden op café, dan moet het wel met begeleidende maatregelen, zoals degelijke afzuiginstallaties."