De Brusselse geluidsnormen: de feiten op een rijtje
Waarover gaat de discussie?
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voerde de strengere geluidsnormen voor vliegtuigen al in 2000 in. Maar zoals dat wel vaker gaat in Brussel, werd de wet niet erg strikt toegepast en werd een oogje dichtgeknepen. De luchtvaartmaatschappijen mochten de normen dus met een bepaalde marge overschrijden: 6 decibel voor de nachturen van 23 uur tot 7 uur, 9 decibel voor de daguren van 7 tot 23 uur.
Tot mei vorig jaar, toen de Brusselse minister van Leefmilieu Céline Fremault (CDH) opeens aankondigde dat het Gewest de regels voortaan wel strikt zou toepassen. Luchtvaartmaatschappijen die de vanaf 1 januari 2017 geldende geluidsnormen zouden overschrijden, kregen een boete.
De zaak kreeg een communautair tintje doordat Brusselse politici beweerden dat de luchthaven van Zaventem vooral Vlaamse belangen diende, en dus ook maar over Vlaanderen diende te vliegen.
Hoe streng zijn de strenge Brusselse geluidsnormen?
Dat de Brusselse geluidsnormen strenger zouden zijn dan de Europese normen wordt betwist. Het is overigens niet Europa dat de normen vastlegt, de Europese Unie volgt de regels die worden opgesteld door de Internationale Organisatie voor de Burgerluchtvaart (ICAO), een agentschap van de Verenigde Naties.
Het probleem is dat de luchthaven van Zaventem erg dicht bij de hoofdstad ligt waardoor oudere vliegtuigen de strenge normen niet halen. De ICAO scherpt de geluidsnormen om de zoveel jaar aan. Na een eerdere aanpassing in 2006 gelden sinds 1 januari 2017 nieuwe normen. Het probleem is echter dat er geen schema is voor de buitendienststelling van oudere toestellen, die aangepast waren aan de destijds geldende normen, maar niet meer aan de nieuwe.
Het is niet abnormaal dat vliegtuigen dertig jaar dienst doen. Dat is een probleem op Zaventem. Want tussen 6 en 7 's ochtends is het dan al erg druk, maar gelden wel nog de strengere nachtelijke normen.
Slaapt men dan langer in Brussel?
Michael O'Leary, de topman van Ryanair, vindt alvast van wel. O'Leary, die naar eigen zeggen per overtreding een boete van 6.000 euro moet betalen, verbaasde zich er al enkele keren over dat mensen tussen 6 en 7 uur 's ochtends nog niet wakker zijn.
Waarnemers voeren aan dat heel veel Brusselaars net in de hoofdstad komen wonen zijn om minder in de file te hoeven staan en dus langer te kunnen slapen. Wie om 8.30 uur of 9 uur op kantoor moet zijn, is om 6 uur nog niet wakker, klinkt het.
Is vliegtuiglawaai ongezond?
Of vliegtuiglawaai gezond is, dat is een andere zaak. Het is wetenschappelijk bewezen dat aanhoudende stress door lawaai het risico op hart- en vaatziekten vergroot.
Van alle verschillende soorten transportmiddelen maken vliegtuigen het meeste lawaai. Onderzoek heeft aangetoond dat net dit lawaai als het meest hinderlijk wordt ervaren ten opzichte van spoor- en wegverkeer, zelfs bij hetzelfde geluidsniveau.
Heeft niet elke hoofdstad een luchthaven?
Dat klopt, natuurlijk. Het vervelende voor de luchthaven van Zaventem is dat ze niet enkel dicht bij Brussel ligt, maar ook aan de oostrand van het Gewest en vaak te maken heeft met een westenwind.
Brussels Airport is overigens niet de enige luchthaven die te maken krijgt met klachten van omwonenden over vliegtuiglawaai. Overal in Europa zijn actiegroepen actief. Zolang er echter geen Europese regelgeving is, zullen luchtvaartmaatschappijen de luchthavens tegen elkaar blijven uitspelen en vertrekken naar de plaats waar het voor hen op dat moment het goedkoopst is.
Maar er bestaan oplossingen. In Nederland, bijvoorbeeld, was er ook een probleem met geluidsoverlast vanwege de luchthaven van Schiphol. Maar daar werd een nieuwe baan aangelegd voor nachtvluchten, diep in de polders, zodat omwonenden er geen last meer van zouden hebben. En meer dan 10.000 omliggende woningen werden gratis geïsoleerd.
Later vertrekken is geen optie
Het vluchtschema op de luchthaven aanpassen, is geen optie, stelt Brussels Airport zelf. Door alle vluchten met een uur te verlaten verliest de luchthaven immers haar aantrekkelijkheid.
Reizigers die met een trans-Atlantische vlucht aankomen, kunnen nu meteen overstappen op een Europese vlucht en zijn zo net op tijd voor de vergadering in hun eindbestemming.
Is de toestand echt dramatisch?
Sinds het toepassen van de strengere geluidsnormen heeft onder meer Ryanair er al mee gedreigd Brussels Airport links te laten liggen. O'Leary kondigde onlangs enkele nieuwe bestemmingen aan, en de vluchten daarnaar zullen vanuit Charleroi vertrekken. De aantrekkelijke voorwaarden vanuit het Waals Gewest zullen ook wel een rol spelen, maar toch.
Saudi Cargo, al decennialang een goede klant op de luchthaven van Zaventem, zou volgens Brussels Airport wegens de geluidsnormen overwegen om uit te wijken naar Frankfurt. Saudi Cargo ontkent dat voorlopig, maar het is niet de enige naam die wordt genoemd. Ook Singapore Airlines Cargo, Thomas Cook en TUI worden aangehaald. Hoewel de geluidsnormen niet altijd de belangrijkste reden vormen, kunnen ze wel de doorslag geven.
Het luchthavenpersoneel, de werkgevers, vakorganisaties en vakbonden op de luchthaven maken zich alvast zorgen over het grote aantal jobs dat potentieel verloren dreigt te gaan.