Passagierslijsten en paspoortcontroles op Thalys en Eurostar

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) bevestigt aan VRT Nieuws dat hij gisteravond met zijn Nederlandse en Franse collega’s een akkoord heeft gesloten om dit jaar nog passagierslijsten voor de Thalys- en Eurostartreinen in te voeren. Die lijsten zullen dan vergeleken worden met een databank van internationaal geseinde terroristen.

“Wij zijn overeengekomen dat we samen, met de sector, zullen bekijken hoe we passagiersnamen zullen registreren”, zegt Jambon aan onze redactie. “De bedoeling is om tegen het einde van het jaar het systeem operationeel te hebben.” Een werkgroep gaat nu overleggen met Thalys en Eurostar en moet tegen eind maart een eerste voorstel uitwerken.

Er komt nu ook een verplichte paspoortcontrole op alle hogesnelheidstreinen om na te gaan of de naam op het paspoort overeenkomt met de naam op het treinticket. Bij de Eurostar gebeurde dit al eerder; het zal nu ook gebeuren op de Thalystreinen. Maar er blijven er veel praktische vragen open. De treinmaatschappijen hadden eerder ook al laten weten dat ze passagierslijsten niet zien zitten omdat dat te duur is en tot vertragingen zou leiden.

Daarom hamert Jambon erop dat de invoering van de maatregelen in nauw overleg met de treinmaatschappijen zal gebeuren. “We willen een goed en leefbaar systeem op poten zetten", luidt het. "Veiligheid en het commerciële kunnen volgens ons samengaan."

In tegenstelling tot wat er in het Belgische wetsontwerp (pdf) stond, zullen er nog niet meteen passagierslijsten komen voor gewone internationale treinen, bussen en boten. “Ik zou natuurlijk willen dat alles met een vingerknip geregeld was voor alle vervoersmodi. De realiteit is natuurlijk anders”, reageert Jambon.

“We hebben eerst voor het luchtverkeer gezorgd, nu de hogesnelheidstreinen, we kijken ook naar het bootverkeer en internationale bussen naar eenzelfde systeem. Zo gaan we stapsgewijs verder kijken wat mogelijk is. Rome en Parijs werden niet op één dag gebouwd”, besluit de minister.

Creëren deze maatregelen geen vals gevoel van veiligheid? Zullen terroristen geen andere manieren vinden om zich te verplaatsen? “Ja, dat is zo”, reageert Jambon. “Maar als je ‘s avonds de deur van je huis dicht doet, creëert dat misschien ook een vals gevoel van veiligheid. Inbrekers kunnen ook op een andere manier je huis binnen gaan. Maar ik ga ervan uit dat je toch iedere avond je huis dicht doet. We proberen stap voor stap het veiligheidsniveau op te krikken en dat gaat niet met een vingerknip.”

Het is opvallend dat Duitsland niet in het akkoord is gestapt. Zeker na de aanslag in Berlijn, waarbij terrorist Anis Amri via Nederland, over Belgie en Frankrijk naar Italië vluchtte. “Duitsland heeft er voorlopig voor geopteerd om nog even niet mee te doen en te kijken hoe het met de andere landen gebeurt”, zegt Jambon hierover. “In Duitsland staan er verkiezingen op til. Misschien heeft dat er iets mee te maken, maar de gesprekken blijven lopen. En als aangetoond wordt dat het systeem werkt, kunnen zij aanhaken.”