Is de pangasiusfilet in uw winkel duurzaam?

Hoewel de pangasiusvis bij de vijf best verkochte vissen in België hoort, kampt de populaire vis met een serieus imagoprobleem. Hij zou vervuild zijn, zou vol antibiotica zitten en een nefaste impact hebben op de natuur. Om al die redenen heeft supermarktketen Carrefour beslist om hem uit de rekken te halen. Maar is de beslissing gerechtvaardigd? En kan u de vis nog met een gerust gemoed serveren?

Carrefour heeft vandaag aangekondigd dat ze stopt met de verkoop van pangasius omdat er volgens de warenhuisketen nog steeds twijfel heerst over de negatieve milieugevolgen van de pangasiuskweek. "Het is een vis die op een zeer korte oppervlakte met veel tegelijk kan groeien. Zijn uitwerpselen blijven op die manier in hetzelfde water. Dat heeft gewoon een te grote impact op mens en natuur. Vandaar dat we ermee stoppen", legt Baptiste Van Outrive, woordvoerder van Carrefour uit.

Achterhaald, is de reactie van de andere supermarkten. Zo reageert Delhaize dat zij hun aanbod voorlopig niet herzien. "Verschillende studies hebben de afgelopen jaren uitgewezen dat de situatie heel sterk verbeterd is en dat de wantoestanden van enkele jaren geleden zich in de praktijk niet meer voortdoen", benadrukt Roel Dekelver van Delhaize. Ook bij Colruyt en Lidl hebben ze voorlopig geen plannen om de pangasius uit de rekken te weren.

Maar wie heeft er in dit verhaal gelijk? En hoe verzekert Delhaize zich dat de pangasius wel degelijk aan de kwaliteitsnormen voldoet? 

Historisch kwalijke reputatie

Pangasius draagt nog steeds een negatieve bijklank uit het verleden mee, licht aquacultuurspecialist Daan Delbaere toe in "De wereld vandaag" op Radio 1. Om productiefouten te compenseren, gaf men de vis op grote schaal antibiotica. "Bij ieder product dat een zeer snelle groei kent, gaan er fouten aan vooraf. Maar nu is het gebruik van medicatie en antibiotica zeer sterk gereguleerd."

Die woelige geschiedenis haalt ook WWF aan. "Historisch gezien gebeurde de pangasiuskweek in Vietnam op een zeer slechte manier. Er was een hele grote impact op de biodiversiteit, de vervuiling die uit de kwekerijen kwam, werd gewoon geloosd in het water en de vis werd gekweekt op plaatsen die daar niet voor bedoeld zijn waardoor er waardevolle natuur of mangrovewouden voor werden gekapt", vertelt Koen Stuyck.

Streng ASC-label

Maar in 2012 is er een kentering gekomen. Vietnam wilde van die kwalijke reputatie af en moedigde viskwekerijen aan om het ASC-label, het certificaat voor duurzame viskwekerij, te behalen. "Dat heeft toch wel een verschil gemaakt, intussen zitten we aan 39 kwekerijen. ASC is de beste norm op de markt, een onafhankelijk label op een onafhankelijke manier gecontroleerd", aldus Stuyck.

De controle gebeurt ook zeer streng. "Een viskweker komt er met een controle niet vanaf, die wordt elk jaar opnieuw gecontroleerd en het is ook al gebeurd dat bepaalde kwekerijen hun label kwijtspelen omdat ze niet meer aan de criteria voldoen."

Wat houdt dat ASC-label precies in? "De producenten moeten kunnen aantonen dat de impact van de productie op het milieu laag is en dat er geen gevaar voor biodiversiteit is. Ook moeten de ingrediënten van het gebruikte voer volledig traceerbaar zijn en moet het productieproces geen of slechts een lage pollutiegraad kennen", vertelt Delbaere.

Vanwaar komt de beslissing van Carrefour?

Grote vraag blijft waarom Carrefour de beslissing genomen heeft om pangasius uit de rekken te halen: twijfelt de supermarkt over de gevolgen? Of is het eerder een publiciteitsstunt? Ook Delbaere begrijpt het niet helemaal. "Ik weet niet vanwaar Carrefour het haalt dat de impact negatief kan zijn, terwijl alles toch streng gecontroleerd wordt."

Hij vervolgt: "Zolang men niet aantoont dat de ASC-normen niet voldoende zijn naar het milieu toe, dan mag men gerust pangasius blijven aankopen. Men moet gewoon letten op het labeltje. Dat betekent dat de vis op een duurzame manier wordt gekweekt." Voorlopig is er dus geen reden om de pangasius van uw menu te schrappen.

Niet overal negatieve reacties

Toch wordt er niet overal negatief gereageerd op het nieuws van Carrefour. Sterrenchef Filip Claeys van sterrenrestaurant "De Jonkman" noemt zichzelf "de gelukkigste man ter wereld. "Ik kan dat alleen maar toejuichen. Die vissen worden opgekweekt met antibiotica, die zitten in vuil en vies water en wanneer je ziet dat wij hier ook veel goede vis hebben, vind ik dat een hart onder de riem van onze vissers." Claeys zet zich al jaren in om de vis uit de Noordzee te promoten. Hij hoopt dan ook dat de beslissing van Carrefour navolging krijgt.

Ook Climaxi, de beweging voor klimaat en sociale rechtvaardigheid, is blij dat Carrefour stopt met de verkoop van pangasius. "Pangasius werd wereldwijd gecontesteerd wegens de slechte milieu-omstandigheden in veel kwekerijen, de voedselkilometers die moeten afgelegd worden om de vis tot hier te krijgen én de sociale impact", zegt Filip De Bodt van Climaxi.

Het grootste deel van de afzet van pangasius én andere kweeksoorten gaat evenwel naar de kroketten- en fish-sticks industrie, benadrukt De Bodt. "Daar is nog een pak werk te verzetten. België en Europa blijven ook grote afnemers van gekweekte zalm die aan hetzelfde euvel lijdt: ziekten, verhoogd antibioticagebruik, chemische toevoegingen om te kleuren en te roken. Tenslotte moet nog heel wat gebeuren om een aantal vissoorten die (figuurlijk) voor onze deur zwemmen en niet bedreigd zijn, naar de huiskamers te krijgen."

Meest gelezen