Energiepremies stromen niet door naar laagste inkomens

Uit de studie van Steunpunt Wonen (pdf) blijkt dat de premies - die onder meer dienen voor de installatie van zonnepanelen of extra isolatie - vooral gaan naar gezinnen met een hoger inkomen. Dat geldt zowel voor de premies van de Vlaamse regering voor rationeel energieverbruik als de federale fiscale aftrek voor energiebesparende maatregelen.

Tussen 2009 en 2014 heeft de Vlaamse regering in totaal 358 miljoen euro uitbetaald voor onder meer isolatie, hogerendementsglas en verwarming. Amper 3 procent daarvan werd toegekend aan zogenoemde "beschermde afnemers", onder wie gezinnen met een leefloon of personen met een handicap.

Van de 3 miljard euro aan fiscale aftrekken voor energiebesparingen tussen 2006 en 2013 ging amper 0,2 procent naar de laagste inkomens. 58 procent werd toegekend aan gezinnen met een meer dan 40.000 euro netto belastbaar inkomen, die daarmee tot de dertig procent hoogste inkomens behoorden.

"De belangrijkste verklaring daarvoor is dat de investering te groot is in verhouding tot de steun die men daarvoor krijgt", zegt onderzoekster Griet Verbeeck. "De verhoopte premie is onvoldoende om mensen over de streep te trekken. Een tweede aspect is dat de bevolkingsgroep met de laagste inkomens vaak minder goed op de hoogte is van de bestaande premies. Dat vraagt om een betere omkadering", aldus Verbeeck.

"De meer gegoede huishoudens hadden waarschijnlijk ook zonder deze ondersteuning de middelen gehad om de investering te doen. Vraag is of zij deze stap hadden gezet zonder deze stimulans", besluit Verbeeck. Ze haalt onder meer aan dat het bestaan van renteloze leningen voor energie-investeringen vaak onvoldoende bekend is. Intussen is zowel het Vlaamse als het federale premiesysteem gewijzigd en verstrengd.

Uit een studie van de KU Leuven (pdf) is vorig jaar ook al duidelijk gebleken dat de subsidies vooral naar huishoudens met hogere inkomens gaan. Onderzoekers onderzochten meer bepaald de gevolgen van het Vlaamse subsidiebeleid voor zonnepanelen. En daaruit is niet alleen gebleken dat de subsidies bij grootverdieners terecht komen, maar ook dat ze de kloof tussen arm en rijk groter maken.