"Homo's hadden een vereniging, wij transgenders hadden niets"

Cornelia viert mee de 40e verjaardag van çavaria, de koepelorganisatie voor holebi's en transgenders. In 1977 hield de organisatie zich echter nog niet bezig met transgenders. "Voor ons was er niets. De homo's hadden een vereniging en konden elkaar steunen, maar wij waren alleen", zegt ze daarover. Vanavond is ze voor het eerst te gast op Sparkle, het jaarlijks event van çavaria.

Cornelia werd geboren als Cornelius. Haar levenspad bleek een kronkelroute: als één van de eerste transgenders in ons land moest ze knokken voor àlles. "Wij waren pioniers, ja. Wij hebben gedurfd. Het was een heel groot avontuur, en een pijnlijk avontuur. Maar we hebben het gedaan en ik ben nu 80 en ik geniet van elke dag.”

Als kind speelde Cornelia met alle vriendinnetjes van de straat. "Mijn moeder had me een lappenpop gemaakt, in het geheim, en die verstopte ik dan onder mijn matras. Mijn moeder was heel lief, heel begripvol. Maar mijn vader kon er niet tegen. Toen ik tien was, zei hij tegen mij: "Jongen, je hebt een heel vrouwelijke kant en daar moet je tegen vechten. Want anders ga je heel je leven ongelukkig zijn." En ze heeft ertegen gevochten. "Ik ben zelfs op mijn 18e naar het leger geweest, want daar maakten ze een man van je, zei mijn vader."

Toch volgde zij ook balletlessen. "Ik had niet veel geld en ik was er eigenlijk al te oud ervoor, maar Jeanne Brabants zei: “Jij hebt talent, we gaan je speciale lessen geven.” Daar stond ik dan, tussen de dansers van de Opera." Uiteindelijk kreeg ze een contract voor het ballet van Oud België, en een jaar later bij een theater in Brussel. "Daar ben ik ontdekt door een vrouw die een speciaal travestiecabaret openhield in Amsterdam, Madame Arthur. Ik mocht meteen beginnen. Daar ben ik dan mijn vrouwenleven begonnen."

In 1963 op tournee in Berlijn zwoer ze haar mannenleven volledig af. "Ik gooide al mijn oude kleren weg en ik begon met hormonen. Die kon je krijgen bij een apotheker in Berlijn. We deden dat op ons eentje, met alle risico’s van dien, maar het was verboden, dus je moest oppassen wat je deed", zegt ze daarover.

"Wij hadden geen echte transgenderbeweging, wij waren een soort familie. Wij waren "de hormonenmeisjes", en van elkaar kwamen we alle geheimen te weten. Zoals over de geslachtsoperatie bijvoorbeeld. Dat was in die tijd in Casablanca, in Marokko. In 1957 is daar de eerste Française geopereerd, dat was Coccinelle, een populaire revuester. Die heeft daar ruchtbaarheid aan gegeven, dat veroorzaakte ook veel schandaal, maar dat was goed, want daardoor gingen de vensters open en begonnen mensen zich af te vragen wat dat nu eigenlijk was, transseksualiteit."

Cornelia heeft een tijdlang gedacht dat ze homo was. "Ik leerde  een jongen kennen in een homobar en ging er elke week naartoe", zegt ze. "Maar ik voelde mij erg vrouwelijk. Ik deed de jurken van mijn zussen aan als ze gingen werken, en ik liep op hun hoge hakken, en dan voelde ik mij zo gelukkig. Als ik vrouw was, voelde ik nog een andere wereld. Toen ontdekte ik: ik wil een meisje zijn."

Later heeft ze zich laten opereren. "Ik heb het vliegtuig genomen, ik ben naar een land gevlogen waar ik nog nooit was geweest, naar een dokter die ik nog nooit gezien had. Ik was doodsbang, maar ik zag geen andere uitweg",  vertelt ze. "Die operaties werden gedaan door een Franse dokter, die in Casablanca een kraamkliniek had. Hij heeft die operatie uitgevonden. Dat was natuurlijk verboden, en het kostte héél veel geld. Ik heb gespaard en gespaard tot ik 85.000 frank (2.100 euro) bijeen had, daar kon je toen een huis mee kopen. En een latere operatie wegens complicaties heeft me nog eens 50.000 frank (1.200 euro) gekost."

Na de operatie trok ze zich in discretie terug. "Ik wilde mijn jeugd vergeten. Ik had er heel veel voor moeten betalen, ook geestelijk, dus dat wou ik niet met mij meedragen", zegt ze. "Het heeft wel jaren geduurd vooraleer ik nieuwe identiteitspapieren kreeg. Ik heb jaren rondgereisd met vervalste paspoorten: van "Cornelius" maakte ik "Cornelia"."

Cornelia beschouwt zichzelf als een pionier. "Het was in die tijd nog verboden. De Napoleontische wet gold nog en je kon de gevangenis in vliegen", zegt ze. "Ik heb in 1958 een keer een boete van 500 frank gekregen omdat ik vrouwenkleren droeg, maar wij lieten ons niet doen, hoor." Ze noemt het wel heel moeilijke tijden. "Ik heb mijn weg gevonden, maar veel andere mensen van mijn generatie hebben het ontzettend zwaar gehad. Er zijn zelfmoorden geweest."

"Voor transgenders is het fantastisch nu", zegt ze voorts. "Van in het begin word je begeleid, als je hormonen neemt bijvoorbeeld. Je kunt jezelf zijn, je verhaal vertellen. En ik geniet." Ze zit soms te wenen voor de televisie als ze iets ziet over transgenders. "Een jong kind dat in een jurkje naar school mag bijvoorbeeld. En die ouders zijn zo lief. Ik ben nu 80 jaar en ik denk: Oh godzijdank, ze hebben het niet zo moeilijk als ik. Daar ben ik heel, heel dankbaar voor."