2016 was niet alleen kommer en kwel: 8 lichtpuntjes in de duisternis
2016 lijkt wel een van de slechtste jaren sinds mensenheugenis. Toegegeven, er zijn ook ontzettend veel slechte dingen gebeurd het afgelopen jaar. Hoewel we dat uiteraard niet willen minimaliseren, is het belangrijk om even stil te staan bij de goede zaken die zijn gebeurd in 2016. Wij hebben er enkele uitgelicht in acht thema's die Wannes Cappelle-gewijs aantonen dat het "nog niet allemaal naar de wuppe is".
2016 is een historisch slecht jaar voor het klimaat, toch is er ook goed nieuws op klimaatvlak. In april hebben 174 landen het in Parijs afgesproken akkoord ondertekend om de klimaatverandering in te dammen. Onder de ondertekenaars ook China en de Verenigde Staten die samen goed zijn voor zowat 40 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. De meeste landen -inclusief dat duo- hebben de overeenkomst intussen ook geratificeerd.
Een belangrijke kanttekening is natuurlijk dat de Verenigde Staten sinds de ratificatie een nieuwe president hebben verkozen. En die staat samen met zijn entourage op zijn zachtst gezegd kritisch tegenover de klimaatverandering. Hoewel zo goed als alle wetenschappers het erover eens zijn dat het klimaat van onze planeet verandert en dat de menselijke CO2-uitstoot daar de oorzaak van is. Zelfs notoir vervuiler China roept de VS op om het akkoord van Parijs te eerbiedigen.
Ook dichter bij huis is er positief klimaatnieuws. Steeds meer Vlaamse steden en gemeenten hebben het afgelopen jaar aangekondigd om ofwel hun CO2-uitstoot drastisch terug te schroeven, ofwel om op termijn volledig klimaatneutraal te worden. Bovendien heeft de Vlaamse regering op een Vlaamse klimaattop in het najaar een hele reeks milieuvriendelijke maatregelen aangekondigd.
Wereldwijd sterven nog steeds miljoenen mensen nodeloos aan ziektes die nochtans perfect te behandelen zijn, toch gaat het al bij al goed met de wereldgezondheid. Zo zijn verschillende dodelijke epidemieën eindelijk onder controle.
Herinnert u zich nog de paniek rond de ebola-uitbraak van enkele jaren geleden? Sinds dit jaar is de ziekte volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geen bedreiging meer voor de internationale gezondheid. Idem voor het zika-virus. Het aantal doden door tuberculose is sinds de jaren 90 met 50 procent gedaald. Sinds 2000 is het aantal dodelijke slachtoffers door malaria zelfs met 60 procent gedaald.
Het gaat ook goed met wetenschappelijk onderzoek naar allerlei ziektes die nu nog veel slachtoffers maken. Zo zijn het afgelopen jaar opnieuw tientallen nieuwe veelbelovende manieren ontdekt om allerhande kankers beter te behandelen of makkelijker op te sporen. Denk bijvoorbeeld aan een cocktail van 9 geneesmiddelen waarmee het Antikankerfonds experimenteert of een onderzoek van de KU Leuven om kankercellen "in een soort spinnenweb te vangen". Ook voor andere ziektes worden steeds betere behandelingen ontdekt.
Die wetenschappelijke vooruitgang heeft veel met investeringen in onderzoek te maken. Dit jaar heeft Kom Op Tegen Kanker (KOTK) met 16,7 miljoen euro het hoogste bedrag ooit geïnvesteerd in kankeronderzoek (in ons land). Facebookoprichter Mark Zuckerberg heeft 3 miljard dollar veil om een onderzoekscentrum op te richten om "alle ziektes te bestrijden".
2016 is een goed jaar voor de ruimtevaart. In maart landen ruimtevaarders Scott Kelly en Michail Kornienko terug op aarde na een verblijf van 340 dagen in ruimtestation ISS. Het duo breekt daarmee een record: nooit eerder heeft iemand langer in de ruimte verbleven. Nadien zijn beide heren grondig onderzocht om na te gaan welke gevolgen zo'n langdurig verblijf in de ruimte heeft op het menselijke lichaam, niet onbelangrijk nu onder meer de NASA een bemande vlucht naar Mars plant.
Tijdens de zomer komt NASA-ruimtetuig Juno in een baan rond gasreus Jupiter aan met een snelheid van 265.000 kilometer per uur. Nooit eerder vloog een door mensen gemaakt object sneller. Juno bestudeert een jaar lang de grootste planeet van ons zonnestelsel, waarmee we hopelijk niet alleen meer te weten komen over Jupiter zelf, maar ook over het ontstaan van ons zonnestelsel. Elders in ons zonnestelsel is New Horizons nog volop aan het werk. Het ruimtetuig dat in 2015 nog dwergplaneet Pluto bezocht, blijft zo nieuwe inzichten opleveren.
Hoewel overheidsruimtevaartagentschappen zoals de ESA, NASA en Roskosmos nog steeds het gros van de ruimtevaart op zich nemen, is stilaan toch de kentering richting private ruimtevaart ingezet. Zo heeft een private firma voor het eerst de toestemming gekregen om in de toekomst op de maan te landen. En Space X is van plan om een heuse Marskolonie op te richten in de nabije toekomst.
Behalve in de geneeskunde en de ruimtevaart gaat de wetenschap er ook op andere vlakken met rasse schreden op vooruit. Zo zijn begin dit jaar de zwaartekrachtgolven waargenomen zoals die door de beroemde natuurkundige Albert Einstein zijn voorspeld. Zwaartekrachtgolven zijn "rimpels in het weefsel van de ruimtetijd die zich met de snelheid van het licht voortbewegen en die energie afvoeren”. Nog dit jaar hebben vorsers eindelijk uitgevogeld waarom vogels geen tanden hebben.
Gentse wetenschappers zijn er dan weer in geslaagd om composteerbaar plastic te ontwikkelen gemaakt van bacteriën. Aan de VUB hebben paleontologen de leeftijd van de oudste tot nu bekende Tyrannosaurus rex achterhaald. Het dier was om en bij de 30 jaar oud toen het 66 miljoen jaar geleden overleed. Om de klimaatverandering en de biodiversiteit in ons land beter te onderzoeken is daarnaast een onderzoeksinstelling geopend in Maasmechelen.
Toegegeven, de wereld is niet bepaald veiliger geworden dan een jaar geleden. Syrië, Irak en Oost-Oekraïne zijn maar enkele van de tientallen brandhaarden. Toch haalt hier en daar de vredesduif het wel van oorlog en geweld. Zo is er in Colombia eindelijk een einde gemaakt aan een burgeroorlog die decennialang geduurd heeft. Het vredesakkoord tussen de regering en de FARC-rebellen werd in eerste instantie nog afgeschoten in een referendum, maar is daarna alsnog door het parlement bekrachtigd.
Een minder voor de hand liggende plaats waar het goed gaat met het vredesproces is Cyprus. Het eiland is al sinds de jaren 70 verdeeld in een Grieks en Turks deel, maar de gesprekken voor een hereniging verlopen al geruime tijd bijzonder goed. Het is nog geen feit, maar waarnemers vermoeden dat het wel eens voor heel binnenkort zou kunnen zijn.
Intussen verliest terreurgroep IS steeds meer terrein in Irak en Syrië. Ook in andere delen van de wereld krijgt IS het steeds moeilijker. Zo is de terreurgroep zo goed als verslagen in Libië na de val van de stad Sirte, zowat het bolwerk van de organisatie in Noord-Afrika.
Vrolijk dierennieuws uit Pairi Daiza. Tijdens de nacht van 1 op 2 juni is panda Hao Hao bevallen van een pandawelpje. Het dier luistert naar de naam Tian Boa, een naam die mee is bepaald door het grote publiek. De geboorte leidt deze zomer tot een grote volkstoeloop en zelfs heuse pandafiles op weg naar het dierenpark. Ook andere dierenparken in ons land verwelkomen nieuw leven. In Bellewaerde worden zeldzame armoerluipaarden geboren, in Planckendael leeuwenwelpjes en een witte neushoorn.
In het wild is het met de meeste diersoorten minder goed gesteld. Toch zijn ook hier en daar lichtpuntjes te vinden. Zo zijn er voor het eerst sinds 1900 opnieuw meer tijgers in het wild. In 2010 liepen er 3.200 tijgers rond, volgens het WWF is dat intussen toegenomen tot bijna 4.000. De bedoeling is dat er tegen 2022 weer bijna 7.000 tijgers zijn. Nog goed nieuws is er van de Sumatraanse neushoorn. Voor het eerst in 40 jaar is dat dier opnieuw aangetroffen op het eiland Borneo. Tot nog toe werd gedacht dat de diersoort er was uitgestorven.
Op het eerste gezicht lijkt 2016 economisch geen topjaar. Zeker in september en oktober zijn veel banen verloren gegaan bij onder meer Caterpilar en ING. Toch is de werkloosheid al 15 jaar zo laag niet meer geweest. Sinds 2014 zijn er zo'n 100.000 nieuwe jobs bijgekomen. De economie groeit ook nog steeds, volgens het Planbureau met zo'n 1,4 procent per jaar, al is de prognose voor volgend jaar minder.
Door de historisch lage rente is het voor bedrijven en particulieren nog nooit zo goedkoop geweest om geld te lenen. Dat is slecht nieuws voor spaarders en hun spaarboekje, maar goed nieuws voor wie bijvoorbeeld een huis wil kopen. Landgenoten die tussen oktober 2008 en maart 2009 een lening hebben afgesloten met een variabele rentevoet hebben dit jaar zelfs 0 procent rente op hun woonkrediet betaald.
Wij wisten het al langer, maar eind dit jaar heeft ook Unesco het licht gezien en onze biercultuur erkend als werelderfgoed. Het gerstenat is niet het enige nieuwe werelderfgoed in ons land. Zo is het Huis Guiette in Antwerpen ook erkend door het VN-orgaan. Over werelderfgoed gesproken: het "Lams Gods" hangt terug in de Sint-Baafskathedraal in Gent. Het kunstwerk is nog niet helemaal af: de renovatie loopt nog tot 2020. De "Rechtvaardige rechters" zijn wel nog steeds vermist.
Onze kunstenaars en artiesten hebben overigens een goed jaar achter de rug. De documentaire "The land of the enlightened" over Afghanistan wordt internationaal bejubeld, televisieregisseur Jacob Verbruggen breekt stilaan internationaal door en heeft onder meer enkele afleveringen van de topreeks "House of cards" ingeblikt, Adil El Arbi en Bilall Fallah trekken naar Hollywood om er een nieuwe "Beverly Hills cop"-film te draaien en theaterregisseur Ivo van Hove mag dit jaar 2 Tony Awards op zijn schouw zetten.