"Kapper zonder grenzen" Rami knipt in Gent en in Grieks vluchtelingenkamp
Hoe het voelt om op te groeien in een vluchtelingenkamp hoef je Rami niet te vertellen. Hij ondervond het zelf aan den lijve, als zoon van Palestijnse vluchtelingen in de Syrische hoofdstad Damascus.
"Maar je mag de Palestijnse vluchtelingenkampen in Syrië zeker niet vergelijken met wat je nu op televisie ziet', verduidelijkt hij meteen. "Toen mijn vader er als peuter terechtkwam, na de Arabisch-Israëlische oorlog, waren het echte vluchtelingenkampen met tenten. Vandaag heten ze nog zo, maar ze zijn uitgegroeid tot stadswijken waar Palestijnen wonen."
Toch heeft het leven in zo'n wijk hem getekend. De Syrische nationaliteit kreeg Rami als "staatloze" niet, en ook niet helemaal dezelfde rechten. "Het frustreerde me dat ik niet zomaar kon vertrekken als ik dat wilde", zegt hij. "Syrische vrienden konden een paar dagen over en weer naar Beiroet als ze daar zin in hadden. Ik had daarvoor een visum nodig, en dat kreeg je niet zomaar in één-twee-drie."
Omdat hij snakte naar meer vrijheid, besliste hij zeven jaar geleden om te vertrekken naar Europa. Naar België, waar zijn zus al verbleef. De Syrische oorlog was nog niet begonnen, maar ook Rami, zonder visum, moest een beroep doen op een smokkelaar. Net als de vele vluchtelingen na hem, stak hij in een bootje hij de Middellandse Zee over vanuit Turkije. Op Lesbos zette hij voor het eerst voet in Europa.
Vandaag runt hij in de Gentse volkswijk Brugse Poort een bescheiden maar bloeiend kapsalon. Hij geniet van zijn nieuwe leven, van het gevoel te kunnen gaan en staan waar hij wil. Reizen doet hij regelmatig, en met plezier.
Maar zijn laatste bestemming is een bijzondere. Zeven jaar nadat hij er aankwam, is hij teruggekeerd naar Lesbos. "Ik zag al die beelden van vluchtelingen en vond dat ik hen wat verschuldigd was", zegt hij.
Rami kocht een vliegticket naar Mytilini, boekte een hotel en vertrok voor twee weken. "Het was een emotionele reis", zegt hij. "Zeven jaar geleden vertrok ik zonder paspoort. Nu keerde ik terug als toerist, om zelf mensen te helpen."
Binnenraken in Moria, het overbevolkte kamp dat al in het nieuws kwam met opstootjes en vechtpartijen, lukte echter niet zomaar. "Het is een heel slecht kamp", zegt Rami, die er twee weken geleden zijn diensten kwam aanbieden op een dramatisch moment. Twee bewoners van het kamp stierven toen een gasfles ontplofte. "Ik ben mee gaan betogen met de mensen van het kamp. Ze hebben twee dagen geprotesteerd. Iedereen riep ""Houriyyah", het Arabische woord voor vrijheid."
In Kara Tepe, een kleiner kamp, werd vrijwilliger Rami wel met open armen ontvangen. Hij speelde er met de kinderen, en stond mee aan de kookpotten.
"Maar ik kan niet zo goed koken. Haar knippen, dát is wat ik kan". En dus werd kapper Rami uit de Brugse Poort twee weken lang de barbier van Kara Tepe.
"Doctors Without Borders, ken je die organisatie? Wel, ik was een Barber Without Borders", grapt hij. "Ik knipte per dag het haar van minstens 30 mensen. Eén dag had ik zelfs bijna 60 "klanten". Ik werkte non-stop van 9.30 tot 17 uur. Ik had stress, ja, maar was tegelijk heel blij."
"Sommige mensen in het kamp waren optimisch", vertelt Rami. "Hoe lastig de omstandigheden er ook zijn, ze vinden het toch nog altijd beter dan wat ze in hun thuisland hebben meegemaakt. Maar anderen waren depressief en kwaad. Ik probeerde grapjes te maken, maar ze konden zelfs niet meer glimlachen."
Rami hoorde veel verhalen over de moeilijke levensomstandigheden in het kamp: smerige douches, mensen die een half uur moeten stappen om naar de wc te gaan, slecht en weinig eten. "Maar het ergste is dat het kamp voor die mensen een gevangenis is. Ze zitten vast op dat eiland, ze kunnen niet voor- of achteruit. Ik ben zelf naar Europa gekomen op zoek naar vrijheid, net als zij. Maar voor hen is Europa een gevangenis geworden."
Sinds de EU een akkoord sloot met Turkije zitten meer dan 60.000 vluchtelingen vast in Griekenland. Ze wachten al maandenlang op de behandeling van hun asielaanvraag. Vooral op de eilanden dicht bij de Turkse kust, zoals Lesbos, Chios en Kos, is de toestand penibel. Duizenden asielzoekers zitten vast in overvolle en ontoereikende tentenkampen.