1 miljoen minder hotelovernachtingen sinds de aanslagen

Voka bevroeg 600 Vlaamse ondernemers half april, een kleine maand na de aanslagen in Maalbeek en Zaventem. 94% van hen vreesde toen dat de terreur een negatieve impact zou hebben op onze economie. Eén op vier gaf toen al aan nadelige gevolgen daarvan te ondervinden. 75% vreesde een daling in de buitenlandse investeringen op langere termijn, door de imagoschade voor ons land.

Vooral Brusselse ondernemers bleken bijzonder pessimistisch. Maar liefst 90% vreesde dat bedrijven zouden wegtrekken uit onze hoofdstad.

Uit een tweede bevraging, begin juli, opnieuw bij een 600-tal Voka-leden, waren ondernemers al een pak minder negatief. Nagenoeg 70% gaf aan tot dan geen significante hinder te hebben ondervonden van de aanslagen. 9% gaf aan vooral in de toekomst nog schade te verwachten, omdat de imagoschade voor ons land eerder op langere termijn voelbaar is.

Op de vraag hoe ernstig ondernemers die imagoschade voor ons land inschatten, antwoordt ruim 35% dat dit wordt overschat. Een even grote groep spreekt begin juli al van business as usual. Eén op vijf merkt vooral een negatievere houding tegenover ons land in Azië en de VS.

De klassieke industrie, van metaal en chemie, merkt nauwelijks een verandering tussen de periode voor en na 22 maart. "De directe economische impact van de aanslagen voor ons land situeert zich vooral in de horeca, de luchtvaart en bij evenementen, aldus Stijn Decock, hoofdecononoom bij Voka.

De horeca zou het volgens Decock met 20 tot 30 procent minder moeten stellen. Horeca Vlaanderen bevestigt de weerslag van 22 maart op hun sectorcijfers, maar noemt die "te fragmentarisch" voor sluitende conclusies.

Bij de collega's van Toerisme Vlaanderen, die volgens Horeca Vlaanderen het zwaarst getroffen zijn door de aanslagen, klinkt het eenduidiger. "Het aantal overnachtingen in de hoofdstad en kunststeden zoals Brugge is sinds 22 maart gekelderd", vertelt Bruno Paternoster.

"In de eerste zes maanden van 2016 zijn er 1 miljoen (of 8%) minder overnachtingen genoteerd in Vlaanderen en Brussel dan in dezelfde periode in 2015. 920.000 daarvan komen uit het buitenland. Daar tekent zich een daling af van 12,8%, bij de binnenlandse toeristen bleef dat beperkt tot -2,5%. Voor Brussel is het cijfer nog extremer: daar gaat het om een algemene daling van 22,5%, tegenover -3,5% voor Vlaanderen."

Dat Brussel en Brugge, de stad die de meeste buitenlandse toeristen aantrekt, het zwaarst getroffen zijn, hoeft niet te verbazen. "Het zijn bij uitstek de bestemmingen in ons land die mikken op een internationaal publiek van buiten Europa. Vooral Japanners (-41,7%), Amerikanen (-25,2%) en Brazilianen (39,3%) bleven in de eerste helft van het jaar massaal weg. Toeristen uit de buurlanden laten zich duidelijk minder leiden door de aanslagen." (zie grafiek)

De kust lijkt dan weer buiten schot te blijven. "Daar speelt een ander verhaal, omdat de kustregio zich vooral op binnenlandse toeristen richt. Voeg daar het goede weer van afgelopen zomer bij, en het feit dat veel Belgen door de angst voor terreur voor een vakantie in eigen land kozen en je ziet een heel ander verhaal. De kust heeft er ontegensprekelijk een mooie zomer op zitten. Dat beperkt de schade voor Vlaanderen, maar dat maakt het verlies in de steden zeker niet goed."

Intussen zijn de eerste tekenen van beterschap een feit, maar is het volgens Paternoster te vroeg om van een volwaardig herstel te spreken. "Volgens de hotelbarometer, waarin hoteliers zelf de bezettingsgraad in hun zaak doorgeven, was het verlies in juli tegenover juli 2015 al minder groot dan de maanden daarvoor, al zitten we zeker nog niet op het niveau van vorig jaar."