Doe-het-zelfzaken en apothekers moeten verdachte klanten melden

De terroristen die de aanslagen in Brussel hebben gepleegd, deden dat met bommen die vrij eenvoudig te maken zijn met producten die gewoon in de handel verkrijgbaar zijn, zoals zuurstofwater, aceton en zwavel- of zoutzuur. Die producten kan je gewoon kopen bij doe-het-zelfzaken, apothekers of verfwinkels, maar je hebt er dan wel relatief grote hoeveelheden van nodig. "De consument moet zich dus geen zorgen maken wanneer hij verf gaat halen om zijn huis te schilderen", zei minister van Economische Zaken Kris Peeters (CD&V) geruststellend in "De ochtend" op Radio 1.

Om te voorkomen dat terroristen hun grondstoffen gemakkelijk kunnen inslaan, heeft België vlak voor deze zomer de wetgeving voor het verkopen van bepaalde chemische stoffen aangepast. Dit gebeurde op vraag van Europa. In 2013 was er een algemene Europese verordening en deze zomer zijn er een aantal Belgische wetten gekomen die dit strikt reguleren.

N-VA-europarlementslid Sander Loones twitterde vanochtend dat minister Peeters met deze nieuwe wetgeving een voorstel uit het nieuwe N-VA-veiligheidsplan in de praktijk wil brengen. 

Peeters noemt dit een "eigenaardige reactie". "Deze wet is goedgekeurd voor het zomerreces, dus is het eigenlijk een omgekeerde situatie: men neemt zaken in een plan op, die al zijn uitgevoerd." 

Door de nieuwe wetgeving moeten handelaren elke “verdachte transactie” verplicht melden, zelfs als de verkoop niet doorgaat. “Maar de handelaar moet natuurlijk geen politieman spelen of zichzelf in gevaar brengen", verzekert minister Kris Peeters. "Hij moet gewoon een melding maken. Het is natuurlijk het beste dat de verkoop niet doorgaat, maar als dat toch gebeurt of er zijn duidelijke aanwijzingen dat er iets niet koosjer is, moet de handelaar naar de federale politie bellen."

Concreet gaat het om gevallen waarbij klanten zich zenuwachtig gedragen, geen logische uitleg kunnen geven over hun aankoop van één van de verdachte producten of een grote bestelling contant wil betalen. Dat moeten handelaren dat melden bij de federale politie telefonisch of via mail, zoals in de wet omschreven staat.

Wie zich niet aan de wet houdt en de gevaarlijke producten niet volgens het boekje verkoopt of aankoopt riskeert tot vijf jaar cel en een boete tot 100.000 euro.

De brochure die eraan zit te komen is overigens niet het eerste initiatief om handelaren te wijzen op de gevaren van de verkoop van bepaalde stoffen. Drie jaar geleden verspreidden het VBO en de politie samen ook al een soortgelijke folder waarin de (toenmalige) procedure van naaldje tot draadje werd uitgelegd. Die brochure is nog altijd te downloaden via startpuntveiligheid.be.

Die brochure werd opgemaakt naar aanleiding van de aanslagen van Anders Breivik in Oslo. De Noorse terrorist had maar liefst 6 ton kunstmest gekocht, met een landbouwbedrijfje als dekmantel. Die kunstmest had hij gebruikt om een bom te maken.

De winkels werken momenteel aan praktische afspraken voor hun personeel. Zij zijn uiteindelijk de mensen die verdachte aankopen moeten melden. Maar wat is verdacht?

"Iemand die morgen met een aantal zakken kunstmest buiten gaat, dat is niet verdacht. Als iemand echter buiten gaat met een pallet, tja, dat is niet het normale verbruik" legt directeur Rudy Schauteet van doe-het-zelfketen Brico uit.