Kwart Vlamingen gebruikt antidepressiva en/of slaappillen
Uit ons onderzoek blijkt dat een kwart van de Vlamingen slaapmiddelen, antidepressiva of een combinatie van beide gebruikt. 16 procent heeft de afgelopen maand antidepressiva gebruikt, bijna 1 op de 10 neemt zelfs dagelijks dergelijke medicatie. Dat aantal is het grootst bij 26 tot 45-jarigen en daalt naarmate de leeftijd vordert, maar blijft ook bij 65-plussers nog vrij hoog.
Bijna 1 op de 5 Vlamingen heeft de afgelopen maand slaapmiddelen gebruikt. 5 procent neemt zelfs dagelijks medicatie om makkelijker in te slapen. In tegenstelling tot bij de antidepressiva neemt het gebruik van slaapmiddelen wel toe met de leeftijd. Bijna 1 op de 10 65-plussers neemt dagelijks een slaappil. Ook de combinatie van antidepressiva en slaapmiddelen is vrij goed ingeburgerd. 9 procent van de Vlamingen neemt een combinatie van beide soorten geneesmiddelen.
Tussen begin jaren 90 en 2010 was er een forse toename van het gebruik van antidepressiva. "Het aantal neemt de laatste jaren nog steeds toe, maar is ietwat afgetopt", zegt psychiater Stephan Claes (KU Leuven) die onderzoek heeft gedaan naar het gebruik van psychofarmaca. Precieze oorzaken voor de toename en het vrij hoge gebruik van antidepressiva zijn moeilijk om aan te duiden. "Er is alvast geen toename van ernstige psychische ziektes", zegt hij.
Een mogelijke hypothese is dat mensen sneller psychische hulp zoeken dan vroeger, die komen vaak bij de huisarts terecht en die schrijft dan antidepressiva voor. "Artsen schrijven soms antidepressiva voor als meest voor de hand liggende oplossing bij redelijk milde psychische klachten", zegt Claes. "Voor veel mensen is het ook belangrijk dat de dokter iets voorschrijft. Ze gaan naar de dokter met een kwaal en hij schrijft medicatie voor. Zo hebben ze het gevoel dat er iets aan wordt gedaan, terwijl er wel degelijk alternatieven zijn."
Er is wel een evolutie merkbaar waarbij huisartsenpraktijken steeds vaker een psycholoog in dienst nemen. "De huisarts stelt in zo'n geval eerst een gesprek met de psycholoog voor, vooraleer naar medicatie wordt gegrepen", zegt Claes. Voorlopig is dit geen wonderoplossing onder meer omdat het beroep van psychotherapeut nog steeds niet wettelijk erkend is en consultaties bij de psycholoog daardoor niet worden terugbetaald door het ziekenfonds. "Antidepressiva vormen op dat gebied voor de patiënt een veel goedkopere oplossing, maar zijn niet altijd de beste keuze."
In tegenstelling tot die antidepressiva blijft het gebruik van slaappillen vrij stabiel. "Slaapmiddelen zijn potentieel verslavend en komen de slaapstructuur niet ten goede", zegt Claes. "Ook worden ze te vaak in combinatie met antidepressiva voorgeschreven. Het duurt enkele weken vooraleer de antidepressiva aanslaan en mensen ook sowieso beter gaan slapen, maar dan wordt vaak vergeten te stoppen met het slaapmiddel."
Tussen 25/02 en 28/03 heeft onderzoeksbureau Indiville in opdracht van VRT Nieuws 2.163 Vlamingen tussen 18 en 75 jaar online en telefonisch bevraagd.