"Aan een uitgebluste juf hebben kinderen niets"

Van Buggenhout startte haar loopbaan in 1980 met andere pensioenverwachtingen dan de realiteit van vandaag. "We kregen een kleine wedde, maar er werd ons een mooi en vroeg pensioen beloofd. Momenteel voelt het alsof ze ons dat ontnemen. Ik voel me afgestraft, hoewel ik altijd mijn uiterste best heb gedaan voor de klas."

Bij de start van haar carrière kon Van Buggenhout nog stoppen tegen haar 56e. Op haar 55e schoof dat 2 jaar op, tot 58. "Daar kon ik mee leven. Maar toen ik dit jaar op mijn 57e te horen kreeg dat ik minstens tot mijn 62e zou moeten werken, was het anders. Daar was ik niet op ingesteld. Het ontgoochelt me dat de situatie opnieuw verandert. Ik heb schrik voor wat de politiek nog van plan is", zucht ze.

Dat ze generatiegenoten vroeger zag vertrekken, is niet evident. "Collega's van 54 en 56 vonden dat het genoeg was geweest, en dat gevoel herken ik nu bij mezelf. Als ik thuis kom, ben ik compleet uitgeput", zucht ze. Van Buggenhout deelde haar verontwaardiging met het kabinet van Onderwijsminister Crevits (CD&V). "Hun reactie op mijn mails was naar mijn gevoel naast de kwestie. Ik ben te jong om van het oude systeem gebruik te kunnen maken. Ik werd simpelweg bedankt voor mijn inzet. Niet bepaald waar je op hoopt, zo dicht bij je pensioen."

De afgelopen 36 jaar heeft Van Buggenhout veel zien veranderen met één constante: de werkdruk is alleen maar toegenomen. "In mijn beginperiode stond je voor de klas, en moest je alles zelf uitvissen. Nu moeten we tal van richtlijnen volgen, die ook nog eens met de regelmaat van de klok veranderen", vertelt ze. "Daarbij komen nog extra verwachtingen. Voor mijn generatie zijn computervaardigheden minder evident. Ik heb mezelf buiten mijn werkuren bijgeschoold, omdat ik wel met alle moderne systemen moet kunnen werken. Daar kruipt veel tijd in."

Naast die evolutie is vooral de grote administratieve last een doorn in het oog. "Je agenda, je educatief materiaal, voorbereidingen van lessen of vergaderingen: alles moét op papier staan. Elke leerling heeft ook een persoonlijk dossier. De grootste misvatting is dat ons werk na de schooluren stopt. Je kan altijd nieuwe versjes opzoeken of knutselwerkjes uitdenken. Ook in de laatste jaren van mijn loopbaan wordt die inzet van mij verwacht."

Patricia merkt ook dat ouders andere verwachtingen hebben. "Vroeger zag je hen af en toe, nu heb je bijna dagelijks contact. Via het schriftje van kleuters, waarin het verloop van de week wordt gegeven, de planning voor volgende week en briefjes worden uitgewisseld. Dat komt allemaal bovenop het lesgeven."

In het huidige pensioendebat draait alles om de vraag: wie oefent een zwaar beroep uit en mag vroeger met pensioen? "Kleuterjuffen horen zeker in die categorie thuis", zegt Patricia fel. "Kleine kinderen eisen continu je aandacht op. Je hebt geen minuut rust. Als ik -los van de maaltijdshift en bewakingsopdrachten- een vrije middag heb, dan werk ik bij om het 's avonds rustiger te hebben. Mijn dag zit overvol."

Voor Patricia is er een kentering gekomen sinds de doorlichting van de school. "Ik heb graag alles tot in de puntjes voorbereid, maar ik heb steeds minder het gevoel dat ik aan de hoge administratieve eisen kan voldoen", vertelt ze emotioneel. "Ik kan ook het lawaai en de drukte van de kinderen steeds moeilijker verdragen. En lessen bewegingsleer gaan me een pak minder vlot af dan 10 jaar geleden."

Hoe Patricia het einde van haar beroepscarrière ziet? "Ik overweeg om vroeger te stoppen met werken, met een lager pensioen tot gevolg. Ik kan in elk geval geen 5 jaar meer voltijds voor de klas staan. Ik zou mijn laatste jaren halftijds gaan werken, al vind ik het jammer dat ik "mijn kindjes" dan moet delen." Bij dat idee verbijt ze haar tranen.

Een functie op maat, als zorgleerkracht of coach van jongere collega's is voor Van Buggenhout ook een optie. "Ik wil daarover in gesprek gaan met onze directie, maar ik stel me daar praktische vragen bij. Op papier klinkt het allemaal mooi, maar is het wel realistisch? Zorgleerkrachten zullen niet zomaar een stap opzij zetten. En wat als er verschillende oudere leerkrachten in dezelfde school het rustiger aan willen doen?"

Juf Patricia ziet een alternatief. "Je kiest voor een job als kleuterjuf voor de kinderen. Je krijgt tonnen energie van hen terug. Als je vanaf een bepaalde leeftijd kan ontlast worden van administratie en zware taken, dan kan je de essentie van je job -voor de klas staan- zeker tot je 60e volhouden. Het blijft tot mijn laatste dag mijn doel om gelukkige kinderen achter te laten die graag naar school komen", besluit ze.